Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

картэзія́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да картэзіянства. Картэзіянская філасофія.

картэзія́нства, ‑а, н.

Філасофскае вучэнне Дэкарта і яго паслядоўнікаў.

[Ад Cartesius — лацінізаванай формы прозвішча Дэкарта.]

картэ́ль, ‑я, м.

1. Адна з форм капіталістычных манаполій — аб’яднанне прадпрыемцаў якой‑н. галіны прамысловасці з мэтай манапольнага панавання на рынку і атрымання найбольшага прыбытку пры захаванні камерцыйнай і вытворчай самастойнасці аб’яднаных прадпрыемстваў.

2. Уст. Пісьмовы выклік на дуэль.

[Фр. cartel.]

картэ́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да картэля (у 1 знач.). Картэльны дагавор.

картэлява́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. картэляваць.

картэлява́цца, ‑люецца; зак. і незак.

1. Аб’яднацца (аб’ядноўвацца) у картэль.

2. толькі незак. Зал. да картэляваць.

картэлява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак. і незак., што.

Аб’яднаць (аб’ядноўваць) у картэль. Картэляваць прадпрыемствы. Картэляваць прамысловасць.

ка́ртэр, ‑а, м.

Металічная каробка, якая служыць апорай для рухавіка ўнутранага згарання, а таксама засцерагае яго ад пашкоджання і забруджвання.

[Англ. carter.]

картэ́сы, ‑аў; адз. няма.

Парламент у Іспаніі, а таксама ў Партугаліі (да 1911 г.).

[Ісп. cortes.]

кару́злы, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Загрубелы, шурпаты; закарузлы. Карузлыя рукі. Карузлая павязка.

2. Нярослы, чахлы. Сосны былі не стромкія, як у гушчары, а карузлыя, з пакручанымі вузлаватымі галінамі. Сабаленка.