Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кана́дзец,

гл. канадцы.

кана́дка 1,

гл. канадцы.

кана́дка 2, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

Разм. Цёплая куртка, звычайна на футры.

кана́дскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да Канады, канадцаў, належыць ім. Канадскія долары. Канадская літаратура.

2. Як састаўная частка некаторых батанічных назваў. Канадская таполя. Канадскі рыс.

кана́дцы, ‑аў; адз. канадзец, ‑дца, м.; канадка, ‑і, ДМ ‑дцы; мн. канадкі, ‑дак; ж.

Насельніцтва Канады.

канаі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Спартсмен, які займаецца грэбляй на каноэ.

канакра́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Злодзей, які крадзе коней.

канакра́дства, ‑а, н.

Крадзеж коней; занятак канакрада. У Вепрах былі і Саўкавы прыяцелі, даўнейшыя хаўруснікі па часці канакрадства. Колас.

кана́л, ‑а, м.

1. Напоўненае вадой штучнае рэчышча, прызначанае для суднаходнай сувязі паміж асобнымі вадаёмамі, а таксама для водазабеспячэння, арашэння, асушэння балот і інш. Асушальны канал. Беламорска-Балтыйскі канал. Абвадняльны канал. □ Машына стаяла сярод алешніку, на беразе роўнага, як страла, калектарнага канала, які ўразаўся ў глыб балота. Краўчанка.

2. Вузкая поласць у выглядзе трубы, трубкі ўнутры чаго‑н. Канал ствала гарматы. Кабельны канал.

3. У арганізме жывёлы і чалавека — звілістая трубка, праз якую праходзяць тыя ці іншыя рэчывы. Кішэчны канал. Мочаспускальны канал.

4. Спец. Лінія сувязі, камунікацыі. Перадача вядзецца па трох каналах.

5. толькі мн. (кана́лы, ‑аў); перан. Шляхі пранікнення, пашырэння чаго‑н.; сродкі для дасягнення чаго‑н. Дыпламатычныя каналы. □ Шырокія і трывалыя гандлёвыя сувязі горада з Масквой, Ноўгарадам, Смаленскам .. служылі разам з тым і каналамі культурных сувязей. Алексютовіч.

[Ад лац. canalis — труба.]

каналаачышча́льнік, ‑а, м.

Машына для ачысткі арашальных і асушальных каналаў.

каналакапа́льнік, ‑а, м.

Машына для капання арашальных і асушальных каналаў.