Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

карале́ўскі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да караля (у 1 знач.) і каралевы (у 1, 2 знач.), належыць ім. Каралеўская ўлада. Каралеўскае войска. Каралеўскі палац.

2. У шахматах — які знаходзіцца на той палове дошкі, дзе кароль. Каралеўскі фланг. Каралеўская пешка.

карале́ўства, ‑а, н.

1. Манархічная дзяржава, на чале якой стаіць кароль (у 1 знач.).

2. Дзейнасць, праўленне караля.

каралёк, ‑лька, м.

1. Разм. Кароль невялікай манархічнай дзяржавы.

2. Невялікая лясная птушка атрада вераб’іных з шаравата-зялёным пер’ем і аранжавым або жоўтым цемем.

3. Сорт апельсіна з чырвонай мякаццю.

каралёў, ‑лёва.

Які належыць каралю (у 1 знач.). Каралёва дачка.

кара́лі, ‑яў; адз. караля, ‑і, ж.

Упрыгожанне з каралавых або іншых каштоўных камянёў, якое надзяваецца на шыю. У чорнай, глыбока дэкальтаванай сукенцы, з белымі каралямі на шыі Зіна была вельмі прыгожая. Шыцік. // перан. Пра ўсё, што нагадвае такое ўпрыгожанне. Рабіна надзела каралі І ўстала ля самай дарогі. Буйло. На полымя апалі Дзве расінкі — дзве каралі З цёмна-сіняга галля. Панчанка.

кара́ліна, ‑ы, ж.

Адна паперка, зярніна караляў. У ліку багатых знаходак — залатая караліна і абломкі шкляных пасудзін блізкаўсходняга паходжання. «Помнікі».

кара́льнасць, ‑і, ж.

Дапушчальнасць, прымянімасць пакарання. Каральнасць учынкаў вызначаецца крымінальным законам.

кара́льны, ‑ая, ‑ае.

Які падлягае пакарання), цягне за сабой пакаранне. Каральны ўчынак. Каральнае парушэнне законнасці.

карамбо́ль, ‑ю, м.

У більярднай гульні — рыкашэтны ўдар шара, які адскочыў ад другога шара, па трэцяму. // Більярдная гульня ў тры шары з прымяненнем такога ўдара.

[Фр. carambole.]

караме́ль, ‑і, ж.

1. зб. Сорт цвёрдых цукерак, ледзянцовых ці з начынкай, прыгатаваных з цукру і патакі.

2. Палены цукар, які ўжываецца для падфарбоўвання кандытарскіх вырабаў.

3. Падпражаны солад, які ўжываецца для падфарбоўвання піва.

[Фр. caramel.]