Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

канікуля́рны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да канікулаў. Ганнін прыезд у сталіцу супаў з канікулярным часам. Гартны.

кані́на, ‑ы, ж.

Мяса каня. На чацвёрты дзень блакады Лясніцкі і Прыборны далі загад забіваць коней і карміць людзей канінай. Шамякін.

кані́стра, ‑ы, ж.

Плоскі бак з герметычнай накрыўкай для захоўвання вадкасцей (бензіну, змазачных масел і пад.).

[Ад англ. canister — бляшанка.]

каніфа́с, ‑у, м.

Лёгкая баваўняная тканіна з рэльефным тканым малюнкам, даўней паласатая.

[Ням. Kanevas.]

каніфа́савы, ‑ая, ‑ае.

Зроблены з каніфасу. Каніфасавая сукенка.

каніфо́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак., што.

Націраць каніфоллю. Каніфоліць смычок.

каніфо́ль, ‑і, ж.

Цвёрдае шклопадобнае рэчыва, якое атрымліваецца пры перагонцы смалы хваёвых дрэў і выкарыстоўваецца ў якасці клеявога і ізаляцыйнага матэрыялу ў прамысловасць, а таксама для націрання смыкоў струнных інструментаў. Сляпы музыка асцярожна дастаў з чахла сваю скрыпку, пакратаў струны пальцамі, правёў некалькі разоў смыком па каніфолі, прымайстраваўся на купіне і зайграў. Гурскі.

[Ад лац. Coloponia resina — калафанійская смала (Калафон — горад у Малой Азіі).]

каніфо́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да каніфолі. Каніфольная вытворчасць. // Які змяшчае каніфоль. Каніфольнае масла.

каніце́ль, ‑і, ж.

1. Вельмі тонкая металічная, звычайна залатая або сярэбраная, ніць для вышывання. На Мсціслава і пана Адама пацягнуўся з вышыні паток струменьчыкаў, падобных на залацістую каніцель, аблытаў іх, зрабіў залацістыя валасы Маеўскага рыжымі. Караткевіч.

2. перан. Разм. Нудная зацяжная справа, валакіта. — Бачыш, у брыгадзе і з ворывам дрэнь, і з фермай не клеіцца, і з куратнікам каніцель. Гурскі. // Дарэмная трата часу.

•••

Цягнуць (разводзіць) каніцель гл. цягнуць.

[Фр. cannetille.]

каніце́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да каніцелі (у 1 знач.).

2. перан. Нудны, зацяжны. Каніцельная справа.