Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

капі́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Разм. Капіравальная папера. Пісаць пад капірку. □ З канапы Валодзя дастаў пішучую машынку, падрыхтаваў паперу, капірку і пачаў друкаваць зводку. Новікаў.

капіро́вачны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да капіроўкі. Капіровачныя работы.

капіро́ўка, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.

Дзеянне паводле дзеясл. капіраваць (у 1, 3 знач.).

капіро́ўшчык, ‑а, м.

Чалавек, які займаецца капіроўкай, капіраваннем.

капіро́ўшчыца, ‑ы, ж.

Жан. да капіроўшчык.

капіта́л, ‑у, м.

1. Вартасць, якая прыносіць яе ўладальніку-капіталісту прыбавачную вартасць шляхам эксплуатацыі наёмных рабочых. Прамысловы капітал. Фінансавы капітал. Манапалістычны капітал. // толькі адз. Капіталісты, буржуазія як клас; капіталізм. Краіны капіталу.

2. Разм. Сума грошай (звычайна вялікая). Некалькі дзесяткаў заробленых рублёў зараз здаваліся Лабановічу значным капіталам, з якім весялей заглядалася ў заўтрашні дзень. Колас. Дагэтуль Зося насіла ўвесь свой капітал у хустачцы, туга заціснуўшы вузлом і медзякі і паперкі. Брыль.

3. перан. Багацце, каштоўнасць, скарб. [Бондар:] Людзі — найдаражэйшы капітал. Сапраўдны чалавек — найвялікшае багацце. Гурскі.

•••

Асноўны капітал — частка капіталу, якая затрачваецца на набыццё сродкаў вытворчасці.

Іміграцыя капіталу гл. іміграцыя.

Пераменны капітал — частка капіталу, якая затрачваецца на наём рабочай сілы.

Прамысловы капітал — капітал, які функцыяніруе ў сферы капіталістычнай матэрыяльнай вытворчасці і праз эксплуатацыю наёмных рабочых дае прыбавачную вартасць.

Фінансавы капітал — зрошчаны капітал банкаўскіх і прамысловых манаполій.

Мёртвы капітал — а) каштоўнасці, маёмасць, якія не прыносяць даходу; б) перан. пра ідэі, думкі, веды і пад., што не знаходзяць сабе прымянення.

капіталаёмкі, ‑ая, ‑ае.

Які патрабуе вялікіх капіталаўкладанняў. Капіталаёмкая галіна народнай гаспадаркі.

капіталаўклада́нне, ‑яў; адз. капіталаўкладанне, ‑я, н.

Сродкі, расходаваныя на будаўніцтва, стварэнне, развіццё чаго‑н. Капіталаўкладанні ў хімічную прамысловасць. Акупнасць капіталаўкладанняў.

капіталізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.

1. Ператварыцца (ператварацца) у капітал (у 1 знач.).

2. толькі незак. Зал. да капіталізаваць.

капіталізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.

Правесці (праводзіць) капіталізацыю.