Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

зало́знікавыя, ‑ых.

Сямейства двухдольных злучанапялёсткавых раслін, пераважна траў і паўкустоў, да якіх адносяцца братаўка, званец, увярэднік і інш.

зало́зніца, ‑ы, ж.

Дэкаратыўная травяністая або хмызняковая расліна сямейства залознікавых.

зало́м 1, ‑а і ‑у.

1. Дзеянне паводле дзеясл. заломваць — заламаць ​1 (у 1 знач.).

2. ‑а. Заломленае месца на чым‑н. Залом на суку. // Круты, рэзкі выгіб, паварот чаго‑н. [Адась Гушка] знік за заломам акопа. Чорны. Строга звёўшы тонкія, з сярдзітым заломам бровы,.. [Малання] азірнулася. Мележ.

3. ‑а. Зблытаны і заламаны чараўніком пук жытніх сцяблоў, які, па ўяўленню забабонных людзей, мог наклікаць бяду на гаспадара нівы. Вядзьмар і шэпча, і заломы вырывае, і ўсялякім чарадзействам займаецца. Якімовіч.

•••

Заламаць залом гл. заламаць ​1.

зало́м 2, ‑а, м.

Буйны і тлусты каспійскі селядзец. Ужо запаўняюць шырокія бочкі Срабрыстыя омулі, сыты залом. Хведаровіч.

зало́маны,

гл. заламаны.

зало́мвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да заламацца.

2. Зал. да заломваць.

зало́мваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да заламаць ​1.

зало́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Пачаць лопаць. // Лопнуць некалькі разоў запар; пралопаць. Залопаў .. [певень] крыламі ды як закрычыць на ўвесь кірмаш: — Ку-карэ-ку! Якімовіч.

зало́ўка, ‑і, ДМ ‑лоўцы; Р мн. заловак; ж.

Мужава сястра. На Супронавых дочак ніхто ніколі дрэннага не скажа, хай сабе гэта будзе свякроў, свёкар, дзевер, валоўка ці ятроўка, ці чужы чалавек. Ермаловіч.

зало́чаны,

гл. залачоны.

залп, ‑а, м.

Адначасовы выстрал з некалькіх гармат, мінамётаў, вінтовак і пад. Залпы і паасобныя стрэлы ўсё мацнелі, гусцелі і ўрэшце зліліся ў суцэльны гул. Мележ. [Гарматныя стрэлы] то змаўкалі зусім, то грымелі рэдка, па адным, то разам цэлымі залпамі. Галавач.