Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

каню́шневы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да канюшні. Канюшневыя дзверы.

каню́шня, ‑і, ж.

1. Памяшканне для коней. Паблізу рачулкі размяшчаўся гаспадарчы двор — канюшня галоў на сорак, кароўнік і свінарнік. Хадкевіч. [Коні] былі рахманыя, павольныя, надта цягавітыя стварэнні, стаялі ў пабеленай канюшні, крытай бляхаю. Мікуліч.

2. Неадабр. Пра бруднае запушчанае памяшканне.

•••

Аўгіевы канюшні — тое, што і аўгіевы стайні (гл. стайня).

каню́шы, ‑ага, м.

Гіст. Прыдворны чын у Рускай дзяржаве 15–17 стст. // Асоба, якая мела гэты чын і загадвала царскімі канюшнямі.

канюшы́на, ‑ы, ж.

Шматгадовая, радзей аднагадовая кармавая травяністая расліна сямейства бабовых з трайчастым лісцем і шарападобнымі кветкамі. Чырвоная канюшына. Белая канюшына. Скасіць канюшыну.

канюшы́навы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і канюшынны.

канюшы́нішча, ‑а, н.

Поле, з якога сабралі канюшыну або на якім папярэдняй культурай была канюшына. — І няма чаго сеяць на канюшынішчы жыта, — даводзіў адзін з брыгадзіраў, — калі ў наступную вясну можна пасеяць, напрыклад, яравую пшаніцу. Кулакоўскі.

канюшы́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да канюшыны. Канюшыннае насенне. Канюшынная атава. // Засеяны канюшынай. Канюшыннае поле.

ка́ня, ‑і, м.

1. Драпежная птушка сямейства ястрабіных, дакучлівы манатонны крык якой нагадвае слова «піць»; сарыч, канюк. Прытаіцца да моху русалка, лясун, Каня вечнага «піць» не заводзіць. Пад звон-песню жывучых гусляравых струн Для ўсіх папараць-кветка ўзыходзіць. Купала.

2. Абл. Кнігаўка. Пералётам да балот далі аб сабе знаць кані. Гартны.

каняво́д, ‑а, М ‑дзе, м.

1. Чалавек, які займаецца конегадоўляй.

2. Тое, што і канавод ​1. Цыбулька загадаў выдаць Кітайчонку вінтоўку і абмундзіраванне і прызначыў да сябе каняводам. Шчарбатаў.

каня́жына, ‑ы, ж.

Разм. Тое, што і каняка. Каняжына, захропшы, ірванула. Гурскі.