Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кантэ́кст, ‑у, М ‑сце, м.

Закончаны ўрывак пісьмовай мовы (тэксту), які дазваляе вызначыць сэнс кожнага слова або выразу, што ў яго ўваходзяць.

[Ад лац. contextus — цесная сувязь, злучэнне.]

кантэкстуа́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кантэксту. Кантэкстуальнае значэнне слова.

ка́нтэле, нескл., н.

Карэльскі і фінскі народны музычны інструмент, падобны на гуслі.

[Фін. kantele.]

кантэлі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Той, хто іграе на кантэле. Выступленне кантэлістаў.

кану́фер, ‑у, м.

Шматгадовая травяністая расліна сямейства складанакветных, якая мае прыемны пах і скарыстоўваецца як прыправа.

[Ад перс. käränfi — гваздзіка.]

ка́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак. (звычайна ў спалучэнні са словамі «у мінулае», «у нябыт» і пад.).

Прапасці, знікнуць бясследна. Кануць у вечнасць. □ Амаль з кожнай старонкі на .. [Адэлаіду Сяргееўну] пазіралі невыразныя цені, вочы некалі модных паэтаў. Паэты канулі ў нябыт. Асіпенка. Мне душу смуткам напаўняе, Што ў прошласць канулі гадочкі. Колас.

•••

Кануць у Лету (кніжн.) — быць забытым, знікнуць бясследна, назаўсёды.

Як у ваду кануў — бясследна знік, прапаў.

канфармі́зм, ‑у, м.

Прыстасавальніцтва, пасіўнае прыняцце існуючага парадку, пануючых поглядаў і пад.; адсутнасць уласных пазіцый і беспрынцыповае прытрымліванне таго, што насаджаецца сілай аўтарытэту, традыцыі і пад.

[Ад лац. conformis — падобны.]

канфармі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Прыхільнік дзяржаўнай англіканскай царквы ў Англіі.

[Англ. conformist — згодны.]

канфармі́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да канфармізму. Канфармісцкі напрамак у сучасным амерыканскім літаратуразнаўстве.

канфедэра́т, ‑а, М ‑раце, м.

1. Арганізацыя або дзяржава, якія ўваходзілі ў склад канфедэрацыі (у 1 знач.).

2. Удзельнік канфедэрацыі (у 2 знач.).