Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кастэля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Жанчына, якая ведае бялізнай (у інтэрнаце, гасцініцы, бальніцы і пад.).

кастэ́т, ‑а, М ‑тэце, м.

Халодная зброя ў выглядзе металічнай пласціны з адтулінамі, якая надзяваецца на пальцы і заціскаецца ў кулаку для павелічэння сілы ўдару.

[Фр. casse-tête (літаральна «разбі галаву».)]

касу́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; незак.

Разм. Тое, што і касавурыцца. У воласці Янук і Міхалка крыху касурыліся адзін на аднаго — вядома ж, пры дзяльбе. Бядуля.

касу́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак., што.

Разм. Тое, што і касавурыць. Касурыць вочы.

касхалва́, ‑ы, ж.

Сорт халвы з грэцкіх арэхаў на мёдзе.

[Ад тур. koz і араб. helvasa.]

касце́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да касцёла, належыць яму. Касцельныя званы. Касцельная вежа. Касцельны служка. □ Кажуць, што даўней гэта быў касцельны дом. Ён памятае яшчэ ўніятаў на Беларусі, царызм, кароткачасовую ўладу немцаў. Машара.

касцёвы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і касцявы. Касцёвы нарыў.

касцёл, ‑а, м.

Польскі каталіцкі храм.

[Польск. kościół.]

касцёр, ‑стра, м.

1. Агонь, распалены з кучы галля, дроў або ламачча; вогнішча. Раскласці касцёр. Партызанскія кастры. □ Нацягалі сухіх шыпулек, ламачча, і скора ўспыхнуў вялізны касцёр. Чарнышэвіч. Садзяцца хлопцы ў шчыльны круг Каля рыбацкага кастра. Смагаровіч.

2. Складзеныя ў пэўным парадку дровы або іншы лясны матэрыял. Дровы складзены ў касцёр, Косцік вешае пілу ў падпаветцы на цвік. Васілевіч. // Абл. Стос, горка. Паміж двух лаў пад абразамі Туліўся стол з двума кастрамі Аладак грэцкіх, як пампушак. Колас.

3. Мацаванне са стоек, складзеных гарызантальна адна на адну ў выглядзе трохвугольных або квадратных калон, якія падпіраюць столь горнай распрацоўкі.

•••

Піянерскі касцёр — урачысты сход піянераў каля кастра.

касціна́, ‑ы, ж.

Разм. Асобна ўзятая косць; костка. Спаліў Іван злога Кашчэя так, каб касціна да касціны, сустаў да сустава не сышліся. Якімовіч.