Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

канвенцы́йны, ‑ая, ‑ае.

Устаноўлены канвенцыяй. Канвенцыйны тарыф.

канве́нцыя, ‑і, ж.

Міжнародны дагавор, пагадненне па якіх‑н. спецыяльных пытаннях. Заключыць канвенцыю. Рыбалоўная канвенцыя. Паштовая канвенцыя. Канвенцыя аб забароне бактэрыялагічнай зброі.

[Ад лац. conventio — дагавор.]

канвенцыяналі́зм, ‑у, м.

Суб’ектыўна-ідэалістычны напрамак у філасофскім тлумачэнні навукі, паводле якога навуковыя тэорыі і паняцці з’яўляюцца не адлюстраваннем аб’ектыўнага свету, а вынікам адвольнага пагаднення, канвенцыі паміж вучонымі.

[Ад лац. conventio — пагадненне.]

канверге́нцыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Супадзенне якіх‑н. прымет у незалежных адна ад другой з’явах. Канвергенцыя гукаў.

2. У біялогіі — супадзенне якіх‑н. уласцівасцей у няроднасных арганізмаў не ў выніку агульнасці іх паходжання, а з прычыны прыстасавання іх да адносна аднолькавых умоў жыцця.

3. Сыходжакне зрокавых восей вачэй на блізкім прадмеце пры яго разгляданні.

[Ад лац. convergo — прыбліжаюся.]

канверсава́цца, ‑суецца; незак.

Зал. да канверсаваць.

канверсава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак. і незак., што.

Падвергнуць (падвяргаць) канверсіі. Канверсаваць пазыку.

канверсі́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да канверсіі.

канве́рсія, ‑і, ж.

Змяненне ўмоў раней выпушчанай дзяржаўнай пазыкі, напрыклад, зніжэнне пазыковага працэнта, змяненне тэрміну пагашэння і інш.

[Ад лац. conversio — змяненне.]

канве́рт, ‑а, М ‑рце, м.

1. Пакет з паперы для перасылкі пісьма па пошце. У руках маіх — белы, панадны канверт. Цвёрды, відаць, з фотаздымкам. Брыль. Нахлябіч сеў і пачаў .. пісаць. Пасля як мае быць заклеіў лісток у канверт. Чорны.

2. Род коўдры для грудных дзяцей, пашытай у форме пакета.

[Ад фр. convert.]

канве́ртар, ‑а, м.

Апарат для атрымання сталі з расплаўленага чыгуну шляхам прадзімання яго паветрам або кіслародам.

[Ад лац. convertere — змяняць, ператвараць.]