Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

каранава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. каранаваць.

каранава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад каранаваць.

2. у знач. прым. Надзелены манархічнай уладай; вянчаны на царства. Каранаваны кароль.

каранава́цца, ‑нуюся, ‑нуешся, ‑нуецца; зак. і незак.

Вянчацца на царства.

каранава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак. і незак., каго-што.

Правесці (праводзіць) цырымонію каранацыі; вянчаць каго‑н. на царства.

карана́сты, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае тоўстыя, моцныя карані. [Петрык] недалёка перад сабой убачыў самы сапраўдны дуб — каранасты, разгалісты, з рэдкім пажоўклым лісцем на магутнай кране... Якімовіч.

2. Невысокі, шыракаплечы, моцнага целаскладу; каржакаваты. Віка падумала, што ён прыгожы, іх бацька: сярэдняга росту, каранасты, у генеральскім мундзіры, які вельмі яму да твару. Шамякін.

каранацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да каранацыі. Каранацыйная ўрачыстасць.

карана́цыя, ‑і, ж.

Урачыстая цырымонія ўскладання кароны на манарха, які ўступае на прастол. Каранацыя цара.

[Лац. coronatio.]

каранда́ш, ‑а, м.

Прылада для пісьма, чарчэння, малявання ў форме тонкай палачкі з графітавым або іншым сардэчнікам; аловак. Просты карандаш. Хімічны карандаш. Каляровыя карандашы. Маляваць карандашом.

•••

Браць (узяць) на карандаш гл. браць.

[Ад цюрк. кара — чорны і таш, даш — камень.]

каранда́шны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да карандаша, прызначаны для вытворчасці карандашоў. Карандашная фабрыка. // Зроблены карандашом. [Ліба] дастала запісную кніжку і спешна пачала чытаць карандашныя нататкі. Гартны.

каранёвы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да кораня (у 1 знач.). Каранёвая сістэма раслін. Каранёвыя захворванні бульбы.

2. Які мае адносіны да кораня слова; карэнны. Каранёвая марфема. Каранёвая роднасць слоў.