Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

спуд1, , м.

Спалох.

  • Уцячы са спуду.

спуд2, , м.:

  1. пад спудам (разм.) — у патаемным месцы.

    • Трымаць пад спудам цікавую ідэю.
  2. з-пад спуду — з патаемнага месца, а таксама перан. з забыцця.

    • З-пад спуду вызваліліся новыя сілы народа.

спудлаваць, ; зак.

  1. Не трапіць у цэль (страляючы, кідаючы што-н. і пад.).

    • С. страляючы.
  2. перан. Схібіць, зрабіць няправільны крок у чым-н. (разм.).

    • Цяпер важна не с., а прыняць правільнае рашэнне (перан.).

спуск, , м.

  1. гл. спусціцца, -ць.

  2. Месца, па якім спускаюцца ўніз.

    • Круты с.
  3. Прыстасаванне, якое прыводзіць у рух курок пры выстрале.

    • Націснуць на с.
  4. Шлюз у млыне для прапускання вады.

  5. Доўгі сталярны рубанак.

  6. Прагал у верхняй частцы старонкі перад пачаткам раздзела кнігі (спец.).

  • Не даваць спуску каму (разм.) — не рабіць патурання каму-н., а строга патрабаваць.

|| прым. спускавы, .

  • С. механізм.

спусташальнік, , м.

Той, хто спустошвае, ператварае ў пустыню.

|| ж. спусташальніца, .

спусташальны, .

Які прыводзіць да спусташэння, нясе спусташэнне.

  • Спусташальныя войны.

|| наз. спусташальнасць, .

спусташэнне, , н.

  1. гл. спустошыць.

  2. Тое, што і спустошанасць.

спустошанасць, , ж.

Стан маральнага бяссілля; душэўная пустата.

  • С. душы.

спустошыць, ; зак.

  1. Зруйнаваць, нанесці матэрыяльныя страты.

    • Вайна спустошыла гарады і вёскі.
  2. перан. Пазбавіць маральных сіл, зрабіць няздольным да актыўнага жыцця.

    • Амаральныя паводзіны спустошылі жыццё гэтага чалавека.
  3. Пра глебу: зрабіць неўрадлівай.

    • Безгаспадарчыя адносіны спустошылі глебу.

|| незак. спусташаць, і спустошваць, .

|| наз. спусташэнне, і спустошванне, .

спусцелы, (разм.).

Які стаў пустым, акінутым.

  • Спусцелыя лясы сігналізуюць аб забруджанасці прыроднага асяроддзя.