Verbum

спрабаваць, ✂; зак. і незак.

1. незак., каго-што. Правяраць стан або якасць каго-, чаго-н.

   • С. свае сілы.
   • С. артыста на ролю.

2. незак., што. Есці што-н. для вызначэння смаку.

   • С. салат.

3. незак. і (радзей) зак., з інф. Рабіць (зрабіць) спробу выканаць якія-н. дзеянні, здзейсніць што-н.

   • С. жаць.
   • С. узлезці на дрэва.

4. незак. і (радзей) зак., што. Зведваць (зведаць) што-н.

   • Ён ужо не раз спрабаваў турму.

|| зак. паспрабаваць, ✂.

справа​¹, ✂, ж.

1. Работа, занятак; тое, чым хто-н. заняты; дзейнасць.

   • Ён справаю заняты — на сані чэша капылы.
   • Бягучыя справы.
   • Здаваць справы.

2. Абавязак, доўг.

   • Добрасумленная праца — с. кожнага грамадзяніна.
   • Гэта с. адміністрацыі.

3. Патрэба; тое, што неабходна вырашыць.

   • Зайсці па важнай справе.

4. (З азнач.) у знач. вык. Рэч, з’ява.

   • Гэта с. не з лёгкіх.

5. Спецыяльнасць, галіна ведаў ці навыкаў.

   • Ваенная с.
   • Кулінарная с.

6. Судовы разбор, працэс.

   • Крымінальная с.
   • Слухаецца с. аб забойстве.

7. Збор дакументаў, якія маюць адносіны да якой-н. асобы, здарэння.

   • Асабістая с. Іванова.
   • Папкі для спраў.
   • Завесці справу на каго-н. (таксама перан. пачаць разбор).

8. Здарэнне, факт, падзея; становішча дзе-н., стан каго-, чаго-н.; абставіны.

   • С. гэта пачалася летась.
   • Як справы?
   • С. не з лепшых.

9. Учынак.

   • Добрую справу робяць шэфы школы.

◊

• Ваша (твая, яго) справа (разм.) — рэпліка ў знач. рабіце, як знаеце, вам вырашаць, толькі вас датычыцца.

• Ёсць такая справа (разм.) — добра, згодзен, няхай будзе так.

• На самай справе — у сапраўднасці.

• На справе — па сутнасці, на практыцы.

• Не мая (твая, яго, яе, наша, ваша, іх) справа (разм.) — мяне (цябе і пад.) не датычыцца.

• Такая справа (разм.) — вось у чым справа.

• У чым справа? (разм.) — што здарылася?

справа​², прысл.

З правага боку.

• С. ад дарогі — дзве старэнькія бярозы.

справавод, ✂, м.

Службовая асоба, што займаецца канцылярскімі справамі.

|| ж. справаводка, ✂.

|| прым. справаводскі, ✂.

справаводства, ✂, н.

Вядзенне канцылярскіх спраў.

|| прым. справаводны, ✂.

справадзіць, ✂; зак. (разм.).

Адправіць, выправадзіць куды-н., маючы жаданне пазбавіцца ад каго-н.

• С. няпрошанага госця.

|| незак. справаджваць, ✂.

|| наз. справаджванне, ✂.

справаздача, ✂, ж.

1. Афіцыйнае вуснае або пісьмовае паведамленне арганізацыі ці кіраўніку аб сваёй рабоце.

   • С. аб камандзіроўцы.
   • С. аспіранта Вучонаму савету.

2. Дакумент аб выкарыстанні выдаткаваных сродкаў.

   • Грашовая с. зацверджана.

|| прым. справаздачны, ✂.

• С. сход (дзе праходзіць справаздача).
• С. даклад (са справаздачай).

справаздачнасць, ✂, ж.

1. зб. Апраўдальныя дакументы, якія змяшчаюць справаздачу аб працы, аб зробленых грашовых выдатках.

   • Праверка справаздачнасці.

2. Правядзенне справаздач перад адпаведнымі вышэйшымі інстанцыямі.

   • Парадак справаздачнасці.

справіцца, ✂; зак.

1. з чым і без дапаўнення. Змагчы, выканаць што-н. або, маючы сілы, сумець зрабіць што-н.

   • С. да вечара.
   • С. з планавым заданнем.

2. Адолець у барацьбе, перамагчы каго-, што-н.

   • С. з ворагам.
   • С. з навалай.

3. Даведацца пра што-н.

   • С. ў адрасным бюро.

4. Схадзіўшы, з’ездзіўшы куды-н., вярнуцца назад (разм.).

   • С. туды і назад за суткі.

5. Зраўняцца з кім-н. (разм.).

   • У рабоце з ім і малады не справіцца.

|| незак. спраўляцца, ✂.

справіць, ✂; зак.

1. Купіць, набыць што-н.

   • С. новае паліто.

2. Адсвяткаваць паводле ўстаноўленага звычаю.

   • С. свята ўраджаю.

3. Ажыццявіць, зрабіць нешта задуманае, даручэнне; выканаць (якую-н. работу, абавязкі і пад.; разм.).

   • С. дамашнюю работу.
   • С. абавязковыя фармальнасці.

4. Зрабіць абрад.

   • С. царкоўную службу.

5. Нарабіць крыку, учыніць вэрхал (разм.).

   • С. гвалт.
   • С. рогат.

6. Выправіць недахопы, памылкі; паправіць папсаванае, зламанае і пад. (разм.).

   • С. непаладкі ў маторы.

7. каго. Перавыхаваць (разм.).

   • Такога чалавека цяжка ўжо с.

|| незак. спраўляць, ✂.