Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

коса...

Першая частка складаных слоў са знач. косы (у 1 знач.), напр. косаабрэзаны, косавалакністы, косапрыцэльны.

косінус, , м. (спец.).

Трыганаметрычная функцыя вугла ў прамавугольным трохвугольніку, роўная адносінам да гіпатэнузы катэта, прылеглага да дадзенага вострага вугла.

коска, , ж.

Знак прыпынку (,), які раздзяляе словы, групы слоў і сказы.

  • Раздзяліць коскай аднародныя члены сказа.

космас, , м.

Сусвет.

  • Палёт у к.
  • Асваенне космасу.

|| прым. касмічны, .

  • К. карабель.
  • К. палёт.
  • Касмічныя прамяні.
  • К. век (перыяд развіцця грамадскага жыцця і навукі, які характарызуецца пачаткам асваення космасу, палётам чалавека ў космас).

коснаязыкасць, , ж.

Расстройства мовы, няздольнасць правільна вымаўляць гукі.

коснаязыкі, .

Хворы на коснаязыкасць.

косны, .

Неўспрымальны да новага, перадавога; адсталы.

  • Косныя погляды.
  • К. чалавек.

|| наз. коснасць, .

костачка, , ж.

  1. гл. косць.

  2. Цвёрдае ядро ў некаторых пладах.

    • К. персіка.
    • К. слівы.
  3. Тое, што і шчыкалатка.

    • У рацэ вады па костачкі.
  4. Гібкая пласцінка, што ўшываецца ў карсет, сукенку і пад.

  5. Шарык з дзірачкай у лічыльніках.

|| прым. костачкавы, .

  • Костачкавыя плады.

костка, , ж.

  1. Тое, што і косць (у 1 знач.).

    • Сабака грыз костку.
  2. Тое, што і косць (у 5 знач.; уст.).

    • Панскай косткі чалавек.

  • Як костка ў горле (разм.) — пра таго (тое), што вельмі перашкаджае каму-н., даймае каго-н.

косць, , ж.

  1. Асобная састаўная частка шкілета хрыбетных жывёл і чалавека.

    • Ключычная к.
    • Скура ды косці (пра вельмі худога чалавека).
    • Да касцей (вельмі моцна прамокнуць, прамерзнуць і пад.).
    • Косці парыць (памерці).
    • Легчы касцьмі (загінуць; высок.).
  2. мн. Астанкі цела нябожчыка.

  3. зб. Іклы, біўні некаторых жывёл, якія скарыстоўваюцца для дробных вырабаў.

    • Слановая к.
    • Упрыгожанні з косці.
  4. мн. Кубікі або пласцінкі з рознага матэрыялу для гульні.

    • Гуляць у косці.
  5. якая. Пра сацыяльнае паходжанне (уст.).

    • Панская к.

|| памянш. костачка, .

  • Разабраць па костачках (перан. вельмі падрабязна).
  • Перамываць костачкі каму-н. (перан. абгаворваць, пляткарыць).

|| прым. касцявы, і косны, .