Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

раскосы, .

  1. Пра вочы з касым разрэзам.

  2. З касавокасцю, пры якой зрэнкі скіраваны ў бок ад носа.

|| наз. раскосасць, .

раскоўзаць, ; зак. (разм.).

  1. Яздой або катаннем зрабіць слізкім, коўзкім.

    • Р. сцежку.
  2. Размяць, раскідаць, скамячыць.

    • Р. пасцель.

|| незак. раскоўзваць, .

раскоша, , ж.

  1. Поўны жыццёвы дастатак.

    • Жыць у раскошы.
  2. Празмернасць, пышнасць у камфорце.

    • Прадметы раскошы.
  3. Прыроднае багацце, пышнасць расліннасці.

    • Р. паўднёвай прыроды.

раскошны, .

  1. Які вызначаецца багаццем, раскошаю.

    • Р. кабінет.
    • Р. касцюм.
  2. Пышны, прыгожы; незвычайны.

    • Раскошныя валасы.
  3. Прасторны, велічны і прыгожы.

    • Р. палац.

|| наз. раскошнасць, .

раскрасці, ; зак.

Крадучы па частках, расцягнуць, развалачы што-н. поўнасцю, да канца.

  • Р. маёмасць, гаспадарку.

|| незак. раскрадаць, і раскрадваць, .

|| наз. раскраданне, і раскрадванне, .

раскроіць, ; зак.

  1. Кроячы, разрэзаць.

    • Р. матэрыял на касцюмы.
  2. Парэзаць на часткі (пераважна пра хлеб).

  3. Нанесці глыбокую сечаную рану, рассячы (разм.).

    • Р. лоб шабляй.

|| незак. раскройваць, .

|| наз. раскройванне, і раскрой, .

|| прым. раскройны, .

раскруціцца, ; зак.

  1. Развіцца (пра што-н. звітае, скручанае).

    • Вяроўка раскруцілася.
  2. Разгарнуцца (пра што-н. скручанае).

    • Пакунак раскруціўся.
  3. Вызваліцца ад чаго-н. наматанага, накручанага.

    • Раскруцілася цэлая шпулька нітак.
  4. Пачаць круціцца з узрастаючай хуткасцю, сілай (разм.).

    • Кола раскруцілася.
  5. Павялічыцца ў дыяметры ад кручэння, свідравання.

    • Адтуліна раскруцілася.

|| незак. раскручвацца, .

раскруціць, ; зак.

  1. Развіць звітае, скручанае.

    • Р. дрот.
  2. Разгарнуць, разраўняць (што-н. скручанае).

    • Р. вуду.
  3. Разгарнуць, зняць (што-н. наматанае, накручанае).

    • Р. шалік.
  4. Прымусіць круціцца з узрастаючай хуткасцю.

    • Р. кола.
  5. Пашырыць у дыяметры.

    • Р. дзірку.

|| незак. раскручваць, .

|| наз. раскручванне, .

раскрыжаванне, , н.

  1. гл. раскрыжаваць.

  2. Разыходжанне дарог у выглядзе крыжа.

раскрыжаваць, ; зак.

Раскінуць крыжам (рукі).

|| незак. раскрыжоўваць, .

|| наз. раскрыжоўванне, .

|| наз. раскрыжаванне, .