Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

матацыкл, , м.

Машына для перамяшчэння з двума або трыма коламі, з рухавіком унутранага згарання.

  • М. з каляскай.

|| прым. матацыклетны, .

  • М. завод.

матацыкліст, , м.

Яздок на матацыкле, спартсмен, які займаецца матацыклетным спортам.

|| ж. матацыклістка, .

|| прым. матацыклісцкі, .

матаць1, ; незак.

  1. Віць, навіваць, накручваць.

    • М. ніткі.
  2. чым. Рухаць з боку ў бок, махаць чым-н.

    • М. галавой.
  3. Хутка ісці, бегчы куды-н.; паспешна выбірацца адкуль-н. (разм. груб.).

    • Матай адсюль!

|| зак. наматаць, .

|| наз. намотка, .

|| аднакр. матнуць, .

|| наз. матанне, .

|| прым. матальны, .

матаць2, ; незак. (разм.).

Неэканомна, неразумна траціць грошы, маёмасць.

|| зак. праматаць, і разматаць, .

|| наз. матанне, .

матачнік, , м.

  1. Найбольшая ячэйка ў сотах, у якой выводзіцца пчаліная матка.

  2. Памяшканне для матак якога-н. віду свойскай жывёлы.

  3. Расліна, якая выкарыстоўваецца для вырошчвання новых раслін (спец.).

  4. Участак, дзе растуць насеннікі або саджанцы якіх-н. раслін (спец.).

матка, , ж.

  1. Тое, што і маці (у 1 знач.).

  2. Самка жывёл і насякомых, якая выводзіць патомства.

  3. Унутраны палавы орган жанчын і самак жывародзячых жывёл, у якім развіваецца зародак.

  4. (звычайна ў прыдатку). Аб тым, што з’яўляецца самым родным і блізкім.

    • Зямля-м.

|| прым. матачны, .

матковы, .

Зматаны ў маткі, у матках.

  • Матковая пража.

матлашыць, ; незак. (разм.).

  1. Ірваць на шматкі, кавалкі.

  2. Прыводзіць у бязладны стан.

    • Вецер матлошыць голле.
  3. Біць, дубасіць, нішчыць.

    • Матлошаць адзін аднаго.

|| зак. зматлашыць, .

|| наз. матлашэнне, .

матляцца, ; незак. (разм.).

  1. Тое, што і матацца (у 1 знач.).

    • Рукі матляюцца як чужыя.
  2. Часта рухацца з боку ў бок, хістацца.

    • Бялізна матляецца на вяроўцы.

матляць, ; незак. (разм.).

Тое, што і матаць​1 (у 2 знач.).

  • М. нагамі.
  • Конь матляе хвастом.

|| наз. матлянне, .