Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

мёд, , м.

  1. Салодкае густое рэчыва, якое выпрацоўваюць пчолы з нектару кветак.

    • Ліпавы м.
  2. Напітак, прыгатаваны з гэтага рэчыва.

|| прым. мядовы, .

  • Мядовы месяц — першы месяц сямейнага жыцця.

мёдаварэнне, , н.

Прамысловы выраб мёду як напітку.

|| прым. медаварны, .

мёрзлы, .

  1. Які зацвярдзеў ад марозу.

    • Мёрзлая зямля.
  2. Сапсаваны ад марозу.

    • Мёрзлая бульба.

|| наз. мёрзласць, .

мёртванароджаны, .

Які нарадзіўся мёртвым.

  • Мёртванароджанае дзіця.
  • М. праект (перан. нерэальны).

мёртвы, .

  1. Той, які памёр, нежывы.

    • М. чалавек.
    • Хаваць мёртвага (наз.).
  2. перан. Пазбаўлены жыццёвасці, апусцелы.

    • М. твар.
    • Мёртвая вуліца.

  • Мёртвая гадзіна — адпачынак пасля абеду ў лячэбных, дзіцячых установах і інш.

  • Мёртвая зона (спец.) — прастора вакол радыёстанцыі, у якой наглядаецца паслабленне або адсутнасць прыёму радыёсігналаў.

  • Мёртвая мова — мова, якая вядома толькі па пісьмовых помніках.

  • Мёртвая пятля — фігура вышэйшага пілатажу — палёт па замкнутай крывой у вертыкальнай плоскасці.

  • Мёртвы пункт — стан звёнаў механізма, калі яны знаходзяцца ў імгненнай раўнавазе.

  • Мёртвы сезон — перыяд застою ў прамысловасці, гандлю.

  • Мёртвы штыль — поўная адсутнасць ветру.

  • Мёртвая прастора — прастора, якая не прастрэльваецца франтавым агнём.

  • Мёртвая хватка — хватка ў сабак і некаторых іншых жывёл, калі доўга не разнімаюць сківіцы (таксама перан. пра здольнасць упарта, неадступна дабівацца свайго).

  • Мёртвы якар — нерухомы якар, які пастаянна ляжыць на дне і служыць для ўстаноўкі плывучых маякоў, бочак, прыпынку суднаў.

  • Мёртвы капітал —каштоўнасці, якія не прыносяць даходу.
  • Ляжаць мёртвым грузам — пра матэрыяльныя каштоўнасці, якія ляжаць без выкарыстання.

  • Піць мёртвую (разм.) — піць запоем.

  • Спаць мёртвым сном — спаць вельмі моцна, не прачынаючыся.