Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

нераздзельны, .

Тое, што і непадзельны (у 2 і 3 знач.).

|| наз. нераздзельнасць, .

неразменны, .

Які нельга размяняць, які не падлягае размену (пра грошы).

  • Неразменная манета.

|| наз. неразменнасць, .

неразрыўны, .

Такі, што нельга раз’яднаць; непарыўны, непарушны.

  • Неразрыўная дружба.
  • Неразрыўная сувязь.

|| наз. неразрыўнасць, .

нераст, , м.

Працэс адкладання самкамі рыб ікры і адначасовае апладненне яе самцамі.

|| прым. нераставы, .

нераставаць, ; незак.

Знаходзіцца ў стане нерасту.

  • Большасць нашых рыб нерастуе вясной.

|| наз. нераставанне, .

нерасцілішча, , н.

Месца нерасту рыб.

нерат, , м.

Рыбалоўная снасць канічнай формы у выглядзе сеткавай камеры, нацягнутай на драўляны каркас, з кароткім конусападобным уваходам.

  • Трапіў у нерат — ні ўзад ні ўперад (прыказка; разм. жарт.) — ні туды ні сюды.

|| прым. нератны, .

нераўня, , м.; , ж., (разм.).

Пра чалавека, няроўнага з іншымі ў якіх-н. адносінах.

  • Ён ёй н.

нерашучы, .

Пазбаўлены рашучасці, цвёрдасці, поўны ваганняў.

  • Н. адказ.

|| наз. нерашучасць, .

нерв, , м.

  1. Адзін з найтанчэйшых адросткаў-валокнаў, якія ўтвараюць разгалінаваную сістэму, што звязвае мозг з іншымі органамі і тканкамі цела.

    • Зрокавы н.
  2. мн. Уся такая сістэма, якая вызначае дзейнасць арганізма, стан і паводзіны чалавека.

    • Нервы не вытрымалі.
  3. перан. Цэнтр якой-н. дзейнасці, асноўная дзейная сіла чаго-н.

    • Нёман быў нервам сяла.

  • Выматаць усе нервы (разм. неадабр.) — змучыць, давесці да знямогі.

  • Іграць на нервах (разм. неадабр.) — гнявіць, нерваваць каго-н. чым-н.

  • Трапаць нервы (разм. неадабр.) — хвалявацца, моцна нерваваць каго-н.

|| прым. нервовы, .

  • Н. цэнтр.
  • Нервовыя хваробы.
  • Нервовая сістэма.
  • Н. цік.