Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

калыска, , ж.

  1. Невялікая плеценая з лазы або драўляная люлька, у якой закалыхваюць дзіця.

  2. перан. Месца, дзе што-н. узнікла і атрымала развіццё (высок.).

    • Італія — к. опернага мастацтва.
  3. Вісячы памост дня падымання на вышыню рабочых, будматэрыялаў і інш. (спец.).

    • Фарбу паднялі на калысцы.

|| прым. калыскавы, .

калыханка1, , ж.

Песня, якую спяваюць, калышучы дзіця.

калыханка2, , ж. (разм.).

Збудаванне для калыхання, гушкання; арэлі.

калыхацца, ; незак.

Мерна рухацца зверху ўніз ці з боку ў бок, гайдацца.

  • К. на ветры.
  • К. на вадзе.
  • К. на арэлях.

|| аднакр. калыхнуцца, .

калыхаць, ; незак.

  1. Злёгку мерна рухаць зверху ўніз ці з боку ў бок; гайдаць, хістаць.

    • Вецер калыхаў галінку.
    • Вагон калыхала на паваротах (безас.).
  2. Гайдаючы калыску, спяваючы калыханку, усыпляць (дзіця).

    • К. дзіця.
  3. чым. Рабіць чым-н. павольныя, мерныя рухі.

    • Піша і нагой калыша.

|| аднакр. калыхнуць, .

|| наз. калыханне, .

кальвіль, , м.

Паўднёвы сорт яблыні, а таксама вялікія ружова-жоўтыя яблыкі.

|| прым. кальвільны, .

калье, нескл., н.

Шыйнае ўпрыгожанне з каштоўных камянёў з падвескамі спераду.

  • К. з брыльянтамі.

калька, , ж.

  1. Празрыстая папера або тканіна, пры дапамозе якой знімаюцца дакладныя копіі з чарцяжоў і малюнкаў.

  2. Копія чарцяжа, малюнка на такім матэрыяле.

  3. У мовазнаўстве: слова або выраз, утвораны па ўзору слова або выразу з іншай мовы.

    • Слова «самавызначэнне» — к. рускага «самоопределенне».

калькаваць, ; зак. і незак.

  1. Зняць (знімаць) копію з чаго-н. пры дапамозе калькі (у 1 знач.).

    • К. чарцёж.
  2. Стварыць (ствараць) слова або выраз па ўзору іншамоўнага слова або выразу.

    • К. лацінскі выраз.

|| зак. скалькаваць, .

калькуляваць, ; незак. (спец.).

Вылічаць вартасць тавару, велічыню выдаткаў і інш.

  • К. кошт прадукцыі.

|| зак. скалькуляваць, .

|| наз. калькуляцыя, .