Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

атрыма́цца, ; зак.

  1. З’явіцца ў выніку чаго-н., выйсці.

    • На здымку ён атрымаўся надта прыгожы.
    • Раман атрымаўся цікавы.
    • З яго атрымаецца добры спецыяліст.
  2. Здарыцца, адбыцца як вынік чаго-н.

    • Атрымалася непрыемнасць.

|| незак. атрымлівацца, і атрымоўвацца, .

атрыма́ць, ; зак.

  1. Узяць, набыць тое, што прысылаюць, даюць, прапаноўваюць, уручаюць, прысвойваюць.

    • А. пісьмо.
    • А. зарплату.
    • А. падзяку.
    • А. кватэру.
    • А. вучонае званне.
  2. Прыняць да выканання, набыць права на выкананне чаго-н.

    • А. загад.
    • А. слова.
  3. Здабыць, вынайсці ў працэсе пошукаў.

    • А. бензін з нафты.
  4. Зазнаць, адчуць.

    • А. задавальненне.
  5. Захварэць на што-н.

    • А. насмарк.
  6. Стаць шырока вядомым.

    • А. прызнанне.
  7. Аказацца пабітым (разм.).

    • А. па руках.
    • А. на арэхі (перан.).

|| незак. атрымліваць, і атрымоўваць, .

|| наз. атрыманне, .

атрэ́п’е, , н., зб.

  1. Адходы, якія атрымліваюцца пры трапанні льну, пянькі.

    • Сабраць а.
  2. Старое, зношанае адзенне.

    • Хадзіць у атрэп’і.

атрэ́сці, ; зак.

Трасучы, ачысціць, зняць што-н. і абкалаціць, абабіць.

  • А. снег з ботаў.
  • А. яблыню.
  • Атрасуць свой сон лясы (перан.).

|| незак. атрасаць, .

атрэ́сціся, ; зак.

Вытрасаючы што-н., ачысціцца ад чаго-н.

  • А. ад пылу.

|| незак. атрасацца, .

ату́, выкл. (спец.).

Каманда сабакам на паляванні, якая азначае: бяры, лаві, хапай.

  • Ату яго!

атулі́цца, ; зак.

  1. Ахінуцца, агарнуцца з усіх бакоў.

    • А. хусткай.
  2. перан. Абвалачыся тым, што сцелецца.

    • Сівым туманам атулілася балота.

|| незак. атуляцца, і атульвацца, .

атулі́ць, ; зак.

  1. Ахінуць, агарнуць з усіх бакоў.

    • А. коўдраю.
  2. перан. Абвалачы чым-н.

    • Цішыня атуліла вёску.

|| незак. атуляць, і атульваць, .

атупе́лы, (разм.).

Які страціў здольнасць разумець што-н., разважаць.

  • Атупелая галава.

|| наз. атупеласць, .

атуха́ць, ; незак.

Тое, што і тухнуць.

  • Агонь атухае.
  • Атухаюць сілы (перан.).