Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

уніз, прысл.

  1. У напрамку да нізу, да зямлі.

    • Спускацца ў.
  2. У напрамку да вусця ракі.

    • У. па Дзвіне.

унізаць, ; зак.

Нанізваючы, навешваючы, пакрыць паверхню чаго-н. вялікай колькасцю якіх-н. прадметаў.

  • У. ёлку цацкамі.
  • Ляшчына ўнізана гронкамі арэхаў (перан.).
  • Пальцы, унізаныя пярсцёнкамі (перан.).

|| незак. унізваць, .

унізе, прысл.

У ніжняй частцы чаго-н., пад чым-н.

  • Дом стаіць у. (у нізіннай мясцовасці).

унізіць, ; зак.

Паставіць каго-н. у прыніжальнае становішча, зняважыць.

  • У. падначаленага.

|| незак. уніжаць, .

|| звар. унізіцца, .

  • У. да абману.

|| незак. уніжацца, .

|| наз. уніжэнне, .

унікальны, .

Адзіны ў сваім родзе, непаўторны.

  • Унікальная знаходка.
  • У. рукапіс.
  • У. эксперымент.

|| наз. унікальнасць, .

уніклівы, .

  1. Які пазбягае прама і адкрыта выказваць свае думкі, не прамы, пазбаўлены шчырасці.

    • У. адказ.
  2. Які глыбока ўнікае ў сутнасць справы; праніклівы.

    • У. чалавек.
    • Уніклівая думка чалавека.

|| наз. уніклівасць, .

унікнуць, ; зак.

  1. Пазбегнуць, ухіліцца ад чаго-н.

    • У. аварыі.
    • У. лаянкі.
  2. Не пажадаць сустрэцца з кім-, чым-н.

    • У. сустрэчы.
  3. у што. Удумацца, пастарацца зразумець сутнасць чаго-н.

    • У. у змест прачытанага.

|| незак. унікаць, .

унікум, , м. (кніжн.).

Непаўторны, адзіны ў сваім родзе прадмет (перан. таксама пра чалавека).

унісон, , м. (спец.).

Сугучча з двух ці некалькіх гукаў аднолькавай вышыні (якія ўтвараюцца рознымі галасамі або інструментамі).

  • Спяваць ва ў.
  • Дзейнічаць ва ў. з кім-н. (перан. зладжана, узгоднена).

унітаз, , м.

Ракавіна ў прыбіральнях для сцёку калу, мачы.

|| прым. унітазны, .