Verbum

гадзіна​², ✂, ж.

1. Прамежак часу, роўны 60 мінутам.

   • Прыйсці раней на гадзіну.

2. Тэрмін у 60 мінут, які адлічваюць ад паўдня ці ад паўночы.

   • Г. ночы.
   • Чатыры гадзіны раніцы.

3. Прамежак часу, што адводзіцца на ўрок, лекцыю і займае з перапынкам 60 мінут.

   • Акадэмічная г.

4. Пара, час (высок.).

   • Суровая г. ванны.

5. Час, адведзены для чаго-н.

   • Прыёмныя гадзіны.
   • Вольная г.

◊

• Гадзіны пік — час найвышэйшага напружання ў рабоце транспарту, электрастанцыі і пад.

• Апошняя (смяротная) гадзіна — смерць.

• Гадзіна ў гадзіну — дакладна, у вызначаны тэрмін.

• З гадзіны на гадзіну — вось-вось, у кожны момант.

• Чорная (ліхая) гадзіна — цяжкі час.

• Шэрая гадзіна (разм.) — змрок вечарам пасля захаду сонца.

|| памянш. гадзінка, ✂.

|| прым. гадзінны, ✂.

• Г. перапынак.
• Гадзінная норма.
• Паехаць гадзінным цягніком (які адпраўляецца ў гадзіну дня, ночы).

гадзіннік, ✂, м.

Прыбор для вызначэння часу ў межах сутак.

• Ручны г.
• Насценны г.
• Сонечны г.

|| памянш. гадзіннічак, ✂.

|| прым. гадзіннікавы, ✂.

гадзіншчык, ✂, м.

Майстар, які вырабляе і рамантуе гадзіннікі.

|| ж. гадзіншчыца, ✂.

|| прым. гадзіншчыцкі, ✂.

гадзіцца, ✂; незак. (разм.).

1. Адчуваць агіду да каго-, чаго-н.; брыдзіцца.

   • Г. жаб.

2. Рабіцца брудным, забруджвацца.

гадзіць​¹, ✂; незак. (разм.).

1. Пра жывёл: забруджваць спаражненнямі.

2. Рабіць (звычайна тайна) подласць, непрыемнасці; шкодзіць.

3. Рабіць брудным. Не трэба г. адзенне.

4. безас. Ванітаваць.

   • Мяне гадзіць ад усяго гэтага.

|| незак. згадзіць, ✂.

|| зак. нагадзіць, ✂.

гадзіць​², ✂; незак.

1. каму (чаму). Старацца задаволіць каго-н., дагаджаць.

   • Госцю гадзі, ды і сябе глядзі (з нар.).

2. Садзейнічаць, спрыяць каму-, чаму-н.

   • Дажджы гадзілі ярыне.
     

◊

• Гадзіць як благой (ліхой) скуле (разм.) — вельмі дагаджаць каму-н.

|| незак. згадзіць, ✂.

гадзіць​³, ✂; незак.

Наймаць на працу на пэўны час.

• Г. пастуха.

гадзюка, ✂, ж.

1. Ядавітая змяя з плоскай трохвугольнай галавой.

2. перан. Пра небяспечнага, шкоднага чалавека (разм., лаянк.).

   • Не жанчына, а г.

|| прым. гадзючы, ✂.

• Гадзючая скура.

гадзяня, ✂ і гадзянё, ✂, н.

1. Дзіцяня гадзюкі.

2. У дачыненні да дзіцяці, маладога чалавека (разм., лаянк.).

   • Вот ж., г., усюды ўлезе.

гадкі, ✂ (разм.).

Вельмі непрыемны, брыдкі; які выклікае агіду.

• Г. ўчынак.
• Гадкае надвор’е.
• Г. чалавек (подлы, варты пагарды).