Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

распластацца, ; зак.

Легчы, расцягнуцца пластом.

  • Р. на зямлі.

|| незак. распластвацца, .

распластаць, ; зак.

Шырока расцягнуцца плазам, у гарызантальным становішчы.

  • Р. крылы.

|| незак. распластваць, .

расплата, , ж.

  1. гл. расплаціцца.

  2. перан. Кара, помста.

    • Настаў час расплаты за здраду.

расплаў, , м. (спец.).

Рэчыва ў расплаўленым стане.

расплаціцца, ; зак.

  1. Заплаціць грошы каму-н. за што-н., разлічыцца за паслугі.

    • Р. з даўгамі.
  2. перан., з кім. Адпомсціць, разлічыцца за прычыненую крыўду.

    • Р. з ворагам.
  3. перан. Панесці пакаранне за што-н.

    • Здраднік расплаціўся за свае дзеянні.

|| незак. расплачвацца, .

|| наз. расплата, .

расплесці, ; зак.

Распусціць што-н. сплеценае, разняць.

  • Р. касу.
  • Р. вянок.

|| незак. расплятаць, .

расплесціся, ; зак.

Распусціцца (пра што-н. сплеценае).

  • Каса расплялася.

|| незак. расплятацца, .

расплысціся, і расплыцца, ; зак.

  1. Паплысці ў розныя бакі.

    • Гусі расплыліся па возеры.
  2. Разысціся пад уздзеяннем вільгаці, вады.

    • Літары расплыліся, нічога нельга разабраць.
    • У цемрадзі расплыліся абрысы гор (перан.).
  3. перан. Распаўнець, страціць стройнасць фігуры (разм.).

    • Р. на старасці гадоў.
  4. З’явіцца на твары (пра ўсмешку).

    • На твары расплылася лагодная ўсмешка.

|| незак. расплывацца, .

расплыўчаты, .

  1. Які не мае выразна акрэсленых абрысаў.

    • Расплыўчатыя абрысы гор.
  2. перан. Невыразны, няпэўны, няясны.

    • Р. адказ вучня.

|| наз. расплыўчатасць, .

распокнуцца, ; зак. (разм.).

Пра пупышкі, пераспелыя плады: распусціцца, лопнуць.

  • Пупышкі на вярбе распокнуліся.

|| незак. распоквацца, .