Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

спатнелы, (разм.).

Тое, што і спацелы.

|| ж. спатнеласць, .

спатнець, ; зак. (разм.).

Тое, што і спацець.

спатрэбіцца, ; зак.

Стаць патрэбным, неабходным.

  • Часопісы яшчэ спатрэбяцца, асабліва сучасныя.

спатрэбіць, ; зак.

Выкарыстаць на што-н.

  • С. цукар на варэнне.

спатыкацца, ; незак.

  1. гл. спатыкнуцца.

  2. Ісці няспрытна, няўпэўнена ступаючы.

    • Хто сядзіць — не спатыкаецца, хто маўчыць — не памыляецца (з нар.).

спатыкач, , м.

Гарэлка або спірт, настоеныя на мускатным арэху і прыправах.

  • Спіртным ён не захапляўся, але чарачку спатыкача любіў цяпнуць.

|| прым. спатыкачны, .

спатыкнуцца, ; зак.

  1. Зачапіўшыся за што-н. на бягу ці ідучы, страціць раўнавагу.

    • С. аб камень.
  2. перан. Спыніць якое-н. дзеянне, перастаць рабіць што-н., натрапіўшы на перашкоды, цяжкасці (разм.).

    • Толькі б не с., чытаючы верш па памяці.
  3. перан. Зрабіць памылку ў жыцці (разм.).

    • Быў выпадак, і я спатыкнуўся.

спаўзці, ; зак.

  1. Спусціцца паўзком або цяжка, павольна злезці адкуль-н.

    • С. з гары ўніз.
    • С. са стога.
  2. Паволі, паступова ссунуцца, саслізнуць, зрушыцца з месца (аб прадметах).

    • Павязка спаўзла з калена.
  3. Аддаліцца паўзком, сысці куды-н.

    • Чарапаха некуды спаўзла з агарода.
  4. перан. Паступова адыходзячы ад правільных пазіцый, стаць на заганны шлях.

    • С. да фармалізму ў аналізе (неадабр.).

|| незак. спаўзаць, .

|| наз. спаўзанне, .

спаўзціся, ; зак.

Паўзучы, сабрацца ў адно месца.

  • Мурашкі спаўзліся да пня.

|| незак. спаўзацца, .

|| наз. спаўзанне, .

спаўна, прысл.

Поўнасцю, цалкам.

  • Атрымаць разлік с.