Verbum

калодый, ✂, м. (спец.).

Густы клейкі раствор нітрацэлюлозы з сумесі спірту і эфіру, што ўжываецца ў медыцыне, фатаграфіі і пад.

калоід, ✂, м. (спец.).

Некрышталізаванае рэчыва (бялок, крухмал, клей і інш.), растворы якога не праходзяць праз жывёльныя і раслінныя перапонкі.

|| прым. калоідны, ✂ і калаідальны, ✂.

калоідны, ✂.

1. гл. калоід.

2. калоідная сістэма — гетэрагенная сістэма, якая складаецца з мноства дробных часцінак якога-н. рэчыва, што знаходзіцца ў суспензаваным стане ў аднародным асяроддзі.

3. калоідная хімія — раздзел фізічнай хіміі, які займаецца вывучэннем калоідных сістэм і паверхневых з’яў (тых, што абумоўлены асаблівымі ўласцівасцямі тонкіх слаёў рэчыва на мяжы судакранання цел).

калок, ✂, м.

1. гл. кол.

2. Драўляны або металічны шпянёк для нацягвання струн у музычных, інструментах.

   • Скрыпічныя калкі.

|| памянш. калочак, ✂.

калона, ✂, ж.

1. Частка архітэктурнага збудавання ў выглядзе высокага слупа, якая служыць апорай франтонаў, унутраных частак будынка або ў якасці манумента.

   • Станцыя метро з калонамі.
   • Трыумфальная к.

2. Пра людзей, прадметы, якія размешчаны або рухаюцца адно за адным на пэўнай дыстанцыі.

   • Паходная к.
   • Трактарная к.

◊

• Пятая калона (кніжн. неадабр.) — пра арганізаванае здрадніцтва ўнутры краіны.

|| памянш. калонка, ✂.

|| прым. калонны, ✂.

• Калонная зала (з калонамі).

калонія, ✂, ж.

1. Краіна або тэрыторыя, якая знаходзіцца пад уладай замежнай дзяржавы (метраполіі), пазбаўленая палітычнай і эканамічнай самастойнасці, гвалтоўна захоплена і эксплуатуецца імперыялістычнай дзяржавай і пазбаўлена дзяржаўнай самастойнасці.

2. Паселішча выхадцаў, перасяленцаў з другой краіны, вобласці.

   • Іншаземныя калоніі ў царскай Расіі.

3. Згуртаванне людзей якой-н. краіны, землякоў, якія жывуць у чужой краіне, у чужым горадзе.

4. Месца жыхарства асоб, паселеных разам з той або іншай мэтай.

   • Дзіцячая працоўная к.

5. Група арганізмаў, якія жывуць у злучэнні адзін з адным (спец.).

   • К. мікраарганізмаў.
   • К. каралаў.

|| прым. каланіяльны, ✂.

• Каланіяльныя войны.
• Каланіяльная палітыка (накіраваная на падпарадкаванне слабаразвітых краін).

калонка, ✂, ж.

1. гл. калона.

2. Назва розных тэхнічных прыстасаванняў у форме цыліндра ці наогул падоўжаных.

   • Газавая к. (для награвання вады).
   • Гукавая к. (прыстасаванне, якое складаецца з некалькіх гучнагаварыцеляў).

3. Устаноўка для выдачы вадкага паліва аўтатранспарту.

   • Бензінавая к.

4. Вадаводнае ўстройства з кранам, устаноўленае на паверхні зямлі.

5. Рад лічбаў, слоў, размешчаных па вертыкалі; слупок тэксту ў газеце, кнізе.

   • К. лічбаў.
   • Пяць калонак газетнага тэксту.

|| прым. калонкавы, ✂.

• Калонкавае свідраванне.

калорыя, ✂, ж.

Адзінка вымярэння колькасці цеплыні.

калос, ✂, м. (кніжн.).

1. Статуя, збудаванне велізарных памераў.

   • К. Радоскі.

2. перан. Пра каго, што-н. грандыёзнае па сваёй велічыні, значнасці.

   • К. навукі.
   • К. на гліняных нагах (перан. пра што-н. з выгляду велічнае, але слабае, гатовае разваліцца).

калоссе, ✂, н., зб.

Каласы.

• Ядраным зернем налілося к.