то́лькі.
1. часц. вылучальна-абмежавальная. Не больш як, усяго.
Заплаціў т. тры рублі.
Дзяўчынцы т. два тыдні.
2. часц. абмежавальная. Не раней чым.
Я прыеду т. заўтра.
3. часц. абмежавальная. Выключна, адзіна; нічога, акрамя гэтага.
Ён будзе т. настаўнікам.
На ўроку мы т. чыталі.
4. часц. ўзмацн. (пры займенніку і прыслоўі звычайна ў адмоўных сказах). Узмацняе ўяўленне аб вялікай колькасці, аб’ёме і пад. чаго-н.
Чаго ён т. не расказваў.
Чаго т. не прыдумаюць людзі.
5. прысл. Зусім нядаўна (аб завяршэнні якога-н. дзеяння, наступленні якога-н. стану і пад.).
Дзеці т. павячэралі і спаць яшчэ не клаліся.
Я т. што прыехаў.
6. злуч. супраціўны. Злучае члены сказа і сказы з супраціўна-абмежавальнымі адносінамі.
Ноч была ціхая, т. сумна шумеў лес.
7. злуч. супраціўны. Злучае сказы з адносінамі неадпаведнасці.
Ён доўга гаварыў, т. я не паверыў яму.
8. злуч. далучальны. Ужыв. для сувязі членаў сказа і сказаў, якія ўдакладняюць або дапаўняюць выказаную думку.
Ён ніколі не расказваў пра сваё жыццё, хіба т. дзецям.
9. злуч. часавы. Ужыв. ў даданых сказах часу, калі падзеі, аб якіх гаворыцца ў галоўным сказе, пачынаюцца адразу ж пасля падзей даданага сказа.
Т. мы заснулі, і тут жа раздаўся стук у акно.
10. злуч. умоўны. Падпарадкоўвае даданыя сказы са знач. рэальнай умовы.
Школу ты закончыш паспяхова, т. старайся.
◊
Толькі і — выражае ўзмоцненае адценне абмежавання.
Усе толькі і гавораць пра каханне.