Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прызна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. Адкрыта аб’явіць, прызнаць што-н. адносна сябе.

П. ў сваіх памылках.

2. інф. прызна́цца (незак. не ўжыв.) і 1 ас. прызна́юся. Ужыв. як пабочнае слова ў знач.: кажучы шчыра, калі сказаць праўду (разм.).

П., я гэтага не чакаў.

Прызнаюся, я не глядзеў гэты фільм.

|| незак. прызнава́цца, -наю́ся, -нае́шся, -нае́цца; -наёмся, -наяце́ся, -наю́цца; -нава́йся (да 1 знач.; 1 ас. прызнаю́ся — таксама да 2 знач., пабочнае слова).

|| наз. прызна́нне, -я, н. (да 1 знач.).

прызна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.

1. каго-што, у кім-чым і каго-што. Пазнаць па знешніх прыметах.

П. у сустрэчным старога знаёмага.

Яяе ледзь прызнала: так яна пастарэла.

2. што. Дапусціць рэальнасць, наяўнасць чаго-н., згадзіцца лічыць законным што-н.

П. чые-н. правы.

П. свае памылкі.

3. каго-што кім-чым або за каго-што. Палічыць, зрабіць якое-н. заключэнне пра каго-, што-н.

П. сваім важаком (за важака). Урач прызнаў яго здаровым.

П. факты правільнымі.

4. каго-што. Ацаніць каго-, што-н. па заслугах.

Яго творчасць спачатку не прызналі.

|| незак. прызнава́ць, -наю́, -нае́ш, -нае́; -наём, -наяце́, -наю́ць; -нава́й.

|| наз. прызна́нне, -я, н. (да 2—4 знач.).

прызна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.

1. каго-што. Загадзя намеціць для якой-н. мэты, патрэбы.

П. участак для забудовы.

2. каго (што). Паставіць на якую-н. пасаду, работу.

П. брыгадзірам.

3. што. Намеціць, вырашыць зрабіць; устанавіць.

П. сустрэчу.

П. сход на сямнаццаць гадзін.

П. пенсію.

|| незак. прызнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прызначэ́нне, -я, н.

прызначэ́нне, -я, н.

1. Роля, функцыя каго-, чаго-н.

Спецыяльнае п.

Група асобага прызначэння.

2. Рашэнне аб залічэнні на пасаду, якую-н. работу, а таксама дакумент з такім рашэннем.

Атрымаць п. на работу.

3. Асноўная функцыя чаго-н., прызначанасць для чаго-н.

Скарыстаць па прызначэнні.

П. інструментаў.

Перадаць па прызначэнні (куды належыць).

прызыва́цца гл. прызвацца.

прызыва́ць гл. прызваць.

прызы́ў, -ы́ву, м.

1. гл. прызваць.

2. зб. Асобы пэўнага ўзросту, адначасова прызваныя на вайсковую службу.

Сёлетні п.

прызыўні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Чалавек, які прызываецца на вайсковую службу.

прызыўны́, -а́я, -о́е.

Які мае адносіны да прызыву на вайсковую службу.

П. ўзрост.

П. пункт.

прызямлі́цца, -лю́ся, -лі́шся, -лі́цца; -лі́мся, -ліце́ся, -ля́цца; зак.

Апусціцца на зямлю (пра лятальны апарат, парашутыста).

Верталёт прызямліўся.

|| незак. прызямля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. прызямле́нне, -я, н.