Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

зайздро́сціць, -о́шчу, -о́сціш, -о́сціць; незак., каму-чаму.

Зведваць пачуццё зайздрасці да каго-, чаго-н.

Зайздрошчу ўнукам сваім.

|| зак. пазайздро́сціць, -о́шчу, -о́сціш, -о́сціць.

за́йка гл. заяц.

займа́льны, -ая, -ае.

Здольны займаць увагу, уяўленне; забаўны.

Займальная гульня.

З. сюжэт.

|| наз. займа́льнасць, -і, ж.

займа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. гл. заняцца¹.

2. Працаваць (пра разумовы занятак), вучыцца.

З. ў інстытуце.

З. па начах.

3. чым. Мець што-н. прадметам сваіх заняткаў.

З. хіміяй.

Займацца балачкамі (разм.) — займацца пустымі размовамі.

займа́цца² гл. заняцца².

займа́ць гл. заняць.

займе́ннік, -а, мн. -і, -аў, м.

У граматыцы: часціна мовы, якая ўключае словы, што не абазначаюць прадметаў, іх прымет, колькасці або парадку па падліку, а толькі паказваюць на іх.

Асабовыя займеннікі (я, ты, ён). Прыналежныя займеннікі (мой, твой, яго) і інш.

|| прым. займе́нны, -ая, -ае.

займе́ць гл. мець.

за́ймішча, -а, н.

Узбярэжная паласа, якая заліваецца ў час разліву ракі.

зайсці́, зайду́, зо́йдзеш, зо́йдзе; зайшо́ў, -шла́, -ло́; зайдзі́; зак.

1. Ідучы, мімаходам пабыць дзе-н., наведаць каго-н., наогул прыйсці да каго-н.

З. ў кантору.

З. да сябра.

Зайдзіце да мяне вечарам.

2. па каго-што і з інф. Прыйсці куды-н. па каго-, што-н., з якой-н. мэтай.

З. ў яслі па дзіця.

3. Падысці не прама, а збоку, у абход.

З. ад лесу.

З. з правага боку.

4. Ідучы, трапіць куды-н. далёка, за якую-н. мяжу.

З. ў тыл.

З. па горла ў ваду.

Сонца зайшло за хмары або сонца зайшло (г. зн. схавалася за гарызонтам). Гутарка зайшла за поўнач (перан.). Справа зайшла надта далёка (перан.: перайшла дазволеныя межы).

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узнікнуць, пачацца (пра размову, гутарку).

Зайшла гаворка пра літаратуру.

6. Зрабіць ход, пайсці (пра гульні ў карты).

З. тузам (з туза).

7. у што. Заехаць, паглыбіцца.

Цвік зайшоў у сцяну па самую плешку.

|| незак. захо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.

|| наз. захо́д, -у, М -дзе, м.