Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

інданезі́йцы, -аў адз. -зіец, -зійца, м.

Агульная назва народнасцей і плямён, якія складаюць асноўнае насельніцтва Інданезіі.

|| ж. інданезі́йка, -і, ДМ -зійцы, мн. -і, -зіе́к.

|| прым. інданезі́йскі, -ая, -ае.

індзе́йцы, -аў, адз. індзе́ец, -дзе́йца, м.

Агульная назва карэнных плямён і народнасцей (за выключэннем эскімосаў і алеутаў), якія насялялі амерыканскі мацярык да паяўлення еўрапейцаў і захаваліся да сённяшняга дня толькі ў некаторых раёнах Паўднёвай і Паўночнай Амерыкі.

|| ж. індыя́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. індзе́йскі, -ая, -ае.

індо́лаг, -а, мн. -і, -аў, м.

Спецыяліст у галіне індалогіі.

індуі́зм, -у, м.

Сукупнасць рэлігійных традыцый і філасофскіх школ, якія ўзніклі на Індыйскім субкантыненце і заснаваны на кульце багоў Вішну і Шывы.

|| прым. індуі́сцкі, -ая, -ае.

інду́ктар, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

Частка электрычнай машыны, адказная за ўтварэнне ў ёй працоўнага магнітнага патоку.

|| прым. інду́ктарны, -ая, -ае.

інду́кцыя, -і, ж. (спец.)

1. Спосаб разважання і метад даследавання ад прыватных фактаў да агульных вывадаў; проціл. дэдукцыя (кніжн.).

2. Узбуджэнне электрычнага току ў якім-н. правадніку пры руху яго ў магнітным полі або пры змяненні вакол яго магнітнага поля.

3. Узаемадзеянне працэсаў узбуджэння і тармажэння ў нервовай сістэме, пры якім узнікненне аднаго працэсу выклікае развіццё другога, процілеглага.

Закон узаемнай індукцыі нервовых працэсаў.

|| прым. індукцы́йны, -ая, -ае.

індульге́нцыя, -і, ж.

1. У каталіцызме: поўнае або частковае адпушчэнне грахоў, у якіх грэшнік пакаяўся на споведзі.

2. Грамата на адпушчэнне грахоў, якая выдаецца ад імя Папы Рымскага за асобыя заслугі перад царквой або за плату.

3. перан. Дазвол на якія-н. дзеянні, учынкі (кніжн.).

інду́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Індыец — паслядоўнік індуізму.

|| ж. інду́ска, -і, ДМу́сцы, мн. -і, -сак.

|| прым. інду́скі, -ая, -ае.

інду́стрыя, -і, ж.

Фабрычна-заводская прамысловасць з машыннай тэхнікай.

Лёгкая і.

Цяжкая і.

|| прым. індустрыя́льны, -ая, -ае.

індустрыялізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., што.

Перавесці (пераводзіць) на машынную, індустрыяльную тэхніку; укараніць (укараняць) такую тэхніку.

І. сельскую гаспадарку.

|| наз. індустрыяліза́цыя, -і, ж.