Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

два́ццаць, -і́, -ццю́, ліч. кольк.

Лік і колькасць 20.

Д. дзеліцца на пяць.

Д. рублёў.

|| парадк. двацца́ты, -ая, -ае.

дваю́радны, -ая, -ае.

Тое, што і стрыечны.

двая... (гл. двое...).

Першая састаўная частка складаных слоў, ужыв. замест «двое...», калі націск у другой частцы слова падае на першы склад, напр.: дваяборац, дваяверац, дваяжэнец, дваяшлюбнасць.

дваябо́рац, -рца, мн. -рцы, -рцаў, м.

Спартсмен, які ўдзельнічае ў дваяборстве.

дваябо́рства, -а, н.

Спартыўнае спаборніцтва, якое складаецца з двух відаў практыкаванняў.

Лыжнае д.

Цяжкаатлетычнае д.

дваякавы́пуклы, -ая, -ае.

Выпуклы з абодвух бакоў.

Дваякавыпуклая лінза.

дваякады́хаючыя, -ых (спец.).

Падклас рыб, якія дыхаюць не толькі жабрамі, але і лёгкімі.

дваякаўвагну́ты, -ая, -ае.

Увагнуты з абодвух бакоў.

Дваякаўвагнутае шкло.

двая́кі, -ая, -ае.

Які праяўляецца ў двух розных відах, формах і пад.

дво́е, дваі́х, дваі́м, дваі́мі, ліч. зб.

Два.

Ужыв.:

а) з назоўнікамі мужчынскага або агульнага роду, якія абазначаюць асобу.

Засталося д. сірот;

б) з асабовымі займеннікамі ў мн. л.

Нас было д.;

в) з назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот.

Бегае д. парасят.

Д. дзяцей;

г) з множналікавымі назоўнікамі.

Д. саней.

Д. нажніц.

Д. акуляраў.

Д. штаноў.

Д. сутак;

д) з некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць парныя прадметы.

Д. ботаў.

Д. рукавіц.

Абуць д. панчох;

е) без назоўнікаў, калі абазначае асоб мужчынскага і жаночага полу.

Сядзелі д.: хлопец і дзяўчына.

На сваіх дваіх (разм., жарт.) — пехатой.

За дваіх (працаваць, есці і пад.) — так, як могуць двое.