Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

крыжадзю́б, -а, мн. -ы, -аў, м.

Невялікая лясная птушка сямейства ўюрковых з перакрыжаванымі канцамі дзюбы.

|| прым. крыжадзю́бавы, -ая, -ае.

крыжа́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

Тое, што і крыжаносец.

крыжакве́тныя, -ых.

Сямейства двухдольных раслін, кветка якіх складаецца з чатырох пялёсткаў, размешчаных крыж-накрыж (напр., капуста, бручка).

крыжа́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Дзікая качка.

|| прым. крыжа́нкавы, -ая, -ае.

крыжано́сец, -но́сца, мн.о́сцы, -но́сцаў, м.

Удзельнік крыжовых паходаў, які першапачаткова насіў на адзенні чырвоны крыж.

крыжападо́бны, -ая, -ае.

Які мае выгляд, форму крыжа.

К. меч.

|| наз. крыжападо́бнасць, -і, ж.

крыжачо́к, -чка́, м.

Беларускі народны парны танец, а таксама музыка да гэтага танца.

крыжо́вы, -ая, -ае.

1. гл. крыж.

2. Які па форме нагадвае крыж.

Крыжовае скляпенне.

Крыжовыя паходы — захопніцкія паходы заходнееўрапейскіх рыцараў у 11—13 стст. на Блізкі Усход.

крыз, -у, м. (спец.).

Востры прыступ хваробы, які настаў раптоўна.

Гіпертанічны к.

кры́зіс, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Рэзкі, круты пералом у чым-н., абвастрэнне становішча.

Духоўны к.

Урадавы к.

2. Абумоўлены супярэчнасцямі ў развіцці грамадства разлад эканамічнага жыцця.

Фінансавы к.

У цісках эканамічнага крызісу.

3. Востры недахоп чаго-н., цяжкае становішча.

З грашамі ў яго к.

4. Пераломны момант у ходзе хваробы, які вядзе да паляпшэння або пагаршэння стану.

К. хваробы.

|| прым. кры́зісны, -ая, -ае.