Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ла́ты, лат і -аў.

Металічныя даспехі, браня, якія ў старажытнасці засцерагалі ад халоднай, а ў Сярэднія вякі і ад агнястрэльнай зброі.

|| прым. ла́тны, -ая, -ае.

латынізава́цца, -зу́юся, -зу́ешся, -зу́ецца; -зу́йся; зак. і незак. (кніжн.).

Засвоіць (засвойваць) лацінскую мову і культуру.

|| наз. латыніза́цыя, -і, ж.

латынізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак. (кніжн.).

1. каго-што. Увесці (уводзіць) лацінскую мову і культуру ў пэўнае асяроддзе.

2. што. Замяніць (замяняць) які-н. алфавіт лацінскім.

|| наз. латыніза́цыя, -і, ж.

латыні́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.

Словы ці моўны зварот, запазычаныя з лацінскай мовы.

латыні́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Спецыяліст у галіне лацінскай філалогіі.

латы́нь, -і, ж.

Лацінская мова.

Вульгарная латынь — народная латынь, лацінскае прастамоўе (у адрозненне ад літаратурнай класічнай латыні).

латыфунды́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Уладальнік латыфундыі.

латыфу́ндыя, -і, мн. -і, -дый, ж.

Буйное прыватнае зямельнае ўладанне.

латышы́, -о́ў, адз. латы́ш, -а́, м.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Латвіі.

|| ж. латы́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак.

|| прым. латы́шскі, -ая, -ае.

ла́ўка¹, -і, ДМ ла́ўцы, мн. -і, ла́вак, ж.

1. Прыстасаванне для сядзення на некалькі чалавек у выглядзе дошкі (або дошак, збітых разам, часцей без спінкі) на слупках або на ножках у парку, на вуліцы і пад.

2. Невялікая лава (у 1 знач.) у памяшканні.

Ляжаць пад лаўкай.

3. Прыстасаванне ў вагоне для сядзення або ляжання пасажыраў.

На ніжняй лаўцы.

4. Школьная парта (разм.).

Сядзець на апошняй лаўцы.

|| памянш. ла́вачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. ла́вачны, -ая, -ае.