Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

хму́рны, -ая, -ае.

1. Пахмурны, воблачны (пра неба, надвор’е і пад.).

Х. дзень.

Хмурная пара года.

2. перан. Сумны, пануры.

Гаспадар сядзеў х.

Х. настрой.

|| наз. хму́рнасць, -і, ж.

хму́ры, -ая, -ае (разм.).

Тое, што і хмурны.

Х. дзень.

Х. твар.

хму́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зацягвацца хмарамі, станавіцца хмурым.

Неба х.

Х. на дождж (безас.).

2. перан. Станавіцца хмурным, насуплівацца.

Твар х.

хму́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак., што.

Панура або задумліва моршчыць, насупліваць (лоб, бровы).

хмыз, -у, м.

Тое, што і хмызняк.

хмызня́к, -у́, мн. -і́, -о́ў, м.

Кусты, зараснік.

Каля рэчкі быў густы х.

|| прым. хмызняко́вы, -ая, -ае.

хмы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Вымаўляць «хм» або «гм», выказваючы здзіўленне, іронію, сумненне, злосць і пад.

Чаго ты хмыкаеш?

|| аднакр. хмы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. хмы́канне, -я, н.

хмылі́цца, -лю́ся, хмы́лішся, хмы́ліцца; незак.

1. Злосна ўхмыляцца.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прыціскаць вушы да галавы (пра каня).

Конь хмыліцца, можа ўбрыкнуць.

|| зак. ухмылі́цца, -мы́ліцца (да 2 знач.).

хмяле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Станавіцца п’яным, п’янець.

2. перан. Прыходзіць у стан узбуджанасці, захаплення ад чаго-н.

|| зак. ахмяле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і захмяле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.