Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

то́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго і без дап. Таўхаць кароткімі штуршкамі.

Т. у бок.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прыводзіць у рух паплавок, кляваць (пра рыбу).

3. каго. Тузаць за лейцы, прымушаючы каня ісці.

4. чым. Поркаць чым-н. вострым.

|| аднакр. то́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні і таркану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. то́рканне, -я, н.

то́рмаз, -а і -у, мн. тармазы́, -о́ў, м.

1. -а. Прыстасаванне для спынення або запавольвання руху машыны, цягніка і пад.

Аўтаматычны т.

Заскрыпелі тармазы, і машына спынілася.

2. -у, перан. Перашкода ў развіцці чаго-н.

Т. у рабоце.

|| прым. тармазны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.) і то́рмазны, -ая, -ае (да 1 знач.).

то́рны, -ая, -ае.

Пра дарогу: наезджаны, гладкі, роўны.

Т. шлях.

Ісці па торнай дарожцы (таксама перан.: выбраць звычайны шлях, неарыгінальнае рашэнне).

торп гл. тарпа.

торс, -а, мн. -ы, -аў, м.

Тулава чалавека, а таксама скульптура тулава.

Т. спартсмена.

торт, -а, М -рце, мн. тарты́, -о́ў, м.

Кандытарскі выраб са здобнага цеста з крэмам, фруктамі і пад.

Бісквітны т.

|| прым. то́ртавы, -ая, -ае.

торф, -у, м.

Шчыльная маса, якая ўтварылася з рэшткаў перагніўшых балотных раслін, выкарыстоўваецца як паліва, угнаенне і для розных тэхнічных мэт.

|| прым. тарфяны́, -а́я, -о́е.

торфа... (а таксама тарфа...).

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. торф, тарфяны, напр.: торфаагрэгат, торфаздабыванне, торфаізаляцыя, торфакампост, торфамінеральны, торфанарыхтоўка, торфаўборачны, торфаўгнаенне.

торфабрыке́т, -у, Ме́це, м.

Спрасаваны ў выглядзе плітак, цаглін торф, прызначаны на паліва.

|| прым. торфабрыке́тны, -ая, -ае.

торфаперагно́йны, -ая, -ае.

Які складаецца з сумесі торфу і перагною.

Торфаперагнойныя гаршчочкі.