Verbum

ток², -а, мн. такі́, -о́ў, м.

1. Спецыяльны будынак для складання, абмалоту і ачысткі збожжа; гумно.

Т. будавалі далёка ад хаты.

2. Пляцоўка для абмалоту збожжа.

Збожжа на таку малацілі цапамі.

ток³, -у, м.

Такаванне, падзыванне самкі ў некаторых птушак.

Цецеруковы т.

тока...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да току¹ (у 1 знач.), напр.: токаабмежавальны, токаадвод, токаздымальнік, токаздымальны, токаразмеркавальнік.

токапрыёмнік, -а, мн. -і, -аў, м. (спец.).

1. Прылада, пры дапамозе якой ток ад проваду або рэйкі перадаецца рухавіку электравоза, тралейбуса, пад’ёмнага крана і пад.

Т. электравоза.

2. Назва розных прыбораў, у якіх адбываецца ператварэнне электрычнай энергіі.

то́кар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Рабочы-спецыяліст па механічнай апрацоўцы цвёрдых матэрыялаў шляхам абточвання.

Т. па метале.

тол, -у, м.

Выбуховае рэчыва, якое выкарыстоўваецца ў ваеннай справе і тэхніцы.

|| прым. то́лавы, -ая, -ае.

Толавая шашка.

толк, -у, м.

1. Сэнс, сутнасць, разумнае меркаванне аб чым-н.

Дайсці да толку.

2. Карысць, добры вынік.

З гэтага будзе т.

◊

Без толку — без карысці, упустую, дарма.

Да толку — дарэчы, да месца.

З толкам — з розумам, разумна.

то́лкам, прысл. (разм.).

1. Так, каб было зразумела.

Т. растлумачыць, у чым справа.

2. Добра, як належыць.

толь, -ю, М -і, м.

Насычаны воданепранікальным складам тоўсты кардон, які выкарыстоўваецца як дахавы і ізаляцыйны матэрыял.

|| прым. то́левы, -ая, -ае.

то́лькі.

1. часц. вылучальна-абмежавальная. Не больш як, усяго.

Заплаціў т. тры рублі.

Дзяўчынцы т. два тыдні.

2. часц. абмежавальная. Не раней чым.

Я прыеду т. заўтра.

3. часц. абмежавальная. Выключна, адзіна; нічога, акрамя гэтага.

Ён будзе т. настаўнікам.

На ўроку мы т. чыталі.

4. часц. ўзмацн. (пры займенніку і прыслоўі звычайна ў адмоўных сказах). Узмацняе ўяўленне аб вялікай колькасці, аб’ёме і пад. чаго-н.

Чаго ён т. не расказваў.

Чаго т. не прыдумаюць людзі.

5. прысл. Зусім нядаўна (аб завяршэнні якога-н. дзеяння, наступленні якога-н. стану і пад.).

Дзеці т. павячэралі і спаць яшчэ не клаліся.

Я т. што прыехаў.

6. злуч. супраціўны. Злучае члены сказа і сказы з супраціўна-абмежавальнымі адносінамі.

Ноч была ціхая, т. сумна шумеў лес.

7. злуч. супраціўны. Злучае сказы з адносінамі неадпаведнасці.

Ён доўга гаварыў, т. я не паверыў яму.

8. злуч. далучальны. Ужыв. для сувязі членаў сказа і сказаў, якія ўдакладняюць або дапаўняюць выказаную думку.

Ён ніколі не расказваў пра сваё жыццё, хіба т. дзецям.

9. злуч. часавы. Ужыв. ў даданых сказах часу, калі падзеі, аб якіх гаворыцца ў галоўным сказе, пачынаюцца адразу ж пасля падзей даданага сказа.

Т. мы заснулі, і тут жа раздаўся стук у акно.

10. злуч. умоўны. Падпарадкоўвае даданыя сказы са знач. рэальнай умовы.

Школу ты закончыш паспяхова, т. старайся.

◊

Толькі і — выражае ўзмоцненае адценне абмежавання.

Усе толькі і гавораць пра каханне.