Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Абярну́ць ’паставіць дном угору, паваліць на бок’ (БРС, Касп.), абвярнуцца (Юрч., Касп., КЭС) да ob‑vьrt‑nǫ‑ti sę. Гл. вярцець.

Абярта́я ’цапільна’ (ДАБМ). Магчыма, да аб‑верт‑ая ’тое, што абяртаецца на цэпе’.

Абярэ́мак ’ахапак’ (БРС, Нас., Арх. ГУ, КТС), обʼеремок (КСТ) да bermę < bьrǫ, bьrati. Укр. оберемок. Па тыпу словаўтварэння як ахапак, разбіваецца на марфемы: а‑бярэм‑ак (*o‑berm‑ъkъ). Словаўтваральная інавацыя характэрная для беларускага і ўкраінскага арэала.

Абясці́ць ’абвясціць’ (Нас.), ’абяцаць’ (Шат.) да ob‑věstiti, věstь < *vět‑tь. Параўн. другое значэнне пад уплывам абяцаць (гл.).

Абятні́ца ’абяцанне, абяцаная рэч’ (Нас.) да *ob‑vět‑ni‑са. Абяцанка з польскай. Гл. абяцаць.

Аб’яхе́рыць, абʼяхерваць ’ашукаць’ (Нас.), абʼяхервацца ’ашуквацца’ кантамінацыйнае ўтварэнне да аб’ягорыць (гл.).

Абяца́ць, абяцанка, абяцанне; ст.-бел. обицяти (Нас. Гіст.), обецати з 1489 (Булыка, Запазыч.) < польск. obiecać (гл. Пальцаў, Лекс. і грам., 38).

Абяча́йка ’край рэшата, крышкі дзежкі, павекі’ (Бір. дыс.), абячаек ’вобад, які ўтварае краі сіта ці века для дзяжы’ (Шат.). Гл. абечак.

Аб’яшэ́ць ’стаць нахабным’ (Арх. ГУ), відаць, з o‑běs‑ěti. Гл. бес, бешаны.