Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пакалыха́ць, ‑лышу, ‑лышаш, ‑дыша; зак., каго-што або чым.

Калыхаць некаторы час. Тры тупаносыя самалёты праляцелі над ясакарам і замест таго, каб кідаць бомбы, страляць, зрабілі над натоўпам людзей тры кругі і пакалыхалі крыллем. Сабаленка.

пакалы́хванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. пакалыхваць.

пакалы́хвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Час ад часу калыхацца. Жаўтлявае полымя газніцы зрэдку пакалыхвалася, і тады на сцяне і столі варушыліся няўклюдныя цені. Асіпенка. Конь ішоў ступою.., сані плаўна пакалыхваліся. Крапіва.

пакалы́хваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.

Час ад часу калыхаць. Лёгкі ветрык пакалыхваў фіранкі на расчыненых вокнах. Вірня. У пяцісценным дамку свайго зяця Міканор сядзеў за аклеенай перагародкай і ледзь чутна пакалыхваў унука. Кулакоўскі. // безас. Пра гайданку на вадзе, у цягніку і пад. У вушах яшчэ стаяў шум колаў [поезда], і, здавалася, нават крыху пакалыхвала. Алешка.

пакалыхну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

Злёгку калыхнуцца, гайдануцца.

пакама́ндаваць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак.

1. Камандаваць некаторы час.

2. Разм. Загадаць, даць якія‑н. ўказанні; скамандаваць. [Талаш:] — Калі будуць людзі, то чалавек, хто пакамандаваў бы імі, знойдзецца. Колас.

пакаме́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад пакамячыць (у 1, 3 знач.).

2. у знач. прым. Няроўны, нягладкі ад працяглага або неакуратнага нашэння, ужывання і пад. Стась устае, абцягвае на сабе мокрае, пакамечанае адзенне, папраўляе торбачку. Сачанка. Андрэй бачыў, як нялёгка Ладымеру расстацца з гэтымі пакамечанымі рублямі, якія немаведама колькі ляжалі ў кашальку. Чарнышэвіч. // перан. Са слядамі стомленасці (пра твар, выгляд і пад.). Быў хлопец, здавалася, яшчэ зусім малады, а гэта — мужчына.. толькі ўвесь пакамечаны нейкі. Скрыган.

пакамячы́цца, ‑мечыцца; зак.

Стаць пакамечаным, памяцца. Адзенне пакамячылася.

пакамячы́ць, ‑мячу, ‑мечыш, ‑мечыць; зак., што.

1. Скамячыць, памяць. Пакамячыць бялізну. □ Мяжэнны, скінуўшы з сябе коўдру, пайшоў да шафы, каб адразу прыфранціцца, але счакаў: пакуль ехаць, .. касцюм можна пакамячыць. Гроднеў.

2. Камячыць некаторы час. Кінуўшы паламаны аловак на карту, выйшаў з-за стала Грай, адкашляўся, пакамячыў у пальцах недакурак, сплюнуў у кут. Мікуліч.

3. Абл. Сціснуць (пра кулакі). А дзядзька кулакі пакамячыў, і так туга, туга пакамячыў іх, ды падступіўся да мяне. Баранавых.

паканапа́ціць, ‑пачу, ‑паціш, ‑паціць; зак., што.

1. Канапаціць некаторы час. Паканапаціў з гадзіну і пайшоў.

2. Заканапаціць вялікую колькасць чаго‑н. Паканапаціць усе лодкі.