Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пазыча́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. пазычаць.

пазы́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад пазычыць.

пазыча́цца, ‑аецца; незак.

Зал. да пазычаць.

пазыча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да пазычыць.

•••

Не пазычаць чаго — ёсць у дастатковай меры, хапае. З [хлопцаў] атрымаліся б неблагія трактарыст, розуму ж і хваткі ім не пазычаць. «ЛіМ».

пазы́чка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.

Разм.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пазычыць.

2. Тое, што пазычана, узята ў доўг.

пазы́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што і чаго.

1. Даць каму‑н. што‑н. у доўг. [Язэп:] — Калі вам так патрэбны грошы, дык я вам пазычу. Бядуля.

2. Узяць у каго‑н. што‑н. у доўг, на час. Маці кінулася да суседзяў, каб пазычыць у каго сена. Якімовіч. Тым часам бацька бегаў па хатах, каб дзе пазычыць калёсы на жалезным хаду. Сабаленка.

•••

У сабакі вачэй пазычыць (пазычыўшы) — згубіць сумленне, пачуццё сораму, уласнай годнасці.

пазя́блены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад пазябліць (у 1 знач.).

пазя́бліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

1. Узараць пад зябліва ўсё, многае. Я прыкідваў у думках: калі ўдасца купіць каня, то яшчэ і жыта засеем і пазяблім на зіму. Якімовіч.

2. і без дап. Зябліць некаторы час.

пазя́блы, ‑ая, ‑ае.

Які азяб. Яны [хвоі] помняць, як людзі ўставалі з зарою І над полымем грэлі пазяблыя рукі... Свірка.

пазя́бнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

1. Памерзнуць нейкі час. Пазябнуць дзень на вуліцы.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Азябнуць — пра ўсіх, многіх. Птушкі пазяблі.