Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пазнава́льнасць, ‑і, ж.

Даступнасць пазнанню (у 2 знач.). Пазнавальнасць прыроды.

пазнава́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да пазнавання, да пазнання чаго‑н.; які служыць для пазнавання, пазнання. Пазнавальная дзейнасць чалавека. □ Сіла рамана «Глыбокая плынь», яго пазнавальнае і выхаваўчае значэнне ў праўдзівасці адлюстравання гераічных спраў нашага народа ў самы цяжкі перыяд яго гісторыі, у глыбокім савецкім патрыятызме і гуманізме. Гіст. бел. сав. літ.

2. Які даступны пазнанню. Для Фейербаха «рэч у сабе» ёсць «абстракцыя з рэальнасцю», г. зн. свет, які існуе па-за намі, у поўнай меры пазнавальны і які нічым прынцыпова не адрозніваецца ад «з’явы». Ленін.

пазнава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. пазнаваць — пазнаць (у 1, 2 знач.).

пазнава́та,

1. Прысл. да пазнаваты.

2. безас. у знач. вык. Аб даволі познім часе. [Алесь:] — Я як-небудзь іншым разам зайду, а то, па праўдзе сказаць, сёння пазнавата ўжо. Васілевіч.

пазнава́ты, ‑ая, ‑ае.

Даволі позні. Ужо быў пазнаваты час. Пестрак.

пазнава́цца, ‑наюся, ‑наешся, ‑наецца; ‑наёмся, ‑наяцеся;

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца вядомым, пазнаным. Усё пазнаецца ў параўнанні. □ Сябры пазнаюцца ў бядзе. Прыказка.

2. Незак. да пазнацца.

3. Зал. да пазнаваць.

пазнава́ць, ‑наю, ‑наеш, ‑нае; ‑наём, ‑наяце.

Незак. да пазнаць.

пазнаёміцца, ‑млюся, ‑мішся, ‑міцца.

Зак. да знаёміцца.

пазнаёміць, ‑млю, ‑міш, ‑міць.

Зак. да знаёміць.

пазнаёмлены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад пазнаёміць.