Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

заправа́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да заправадзіць.

заправа́дзіць, ‑ваджу, ‑вадзіш, ‑вадзіць; зак., каго-што.

Разм. Адаслаць, саслаць куды‑н. далёка ці надоўга. — Бацька заправадзіў млне памагаць у Дойлавай гаспадарцы. Адамчык.

запра́вачны, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для запраўкі (у 1 знач.). Заправачная палонка. Заправачная станцыя.

заправі́ла, ‑ы, м.

Неадабр. Пра таго, хто іграе кіруючую ролю дзе‑н., верхаводзіць кім‑, чым‑н. П. Пестрак паказаў у рамане, што не кучка капіталістычных заправіл, а народ з’яўляецца той рэальнай сілай, якая творыць гісторыю. Хромчанка. Андрэя Драчуна і яшчэ самых галоўныя заправіл вёскі забралі на вайну ў першую мабілізацыю. Чарот.

запра́віцца, ‑праўлюся, ‑правішся, ‑правіцца; зак.

Разм. Падрыхтаваць сваю машыну да работы, заліўшы ў яе гаручае, масла і пад. Шафёры спяшаюцца заправіцца.

запра́віць, ‑праўлю, ‑правіш, ‑правіць; зак., што.

1. Падаючы належны выгляд, засунуць, укласці край, канцы чаго‑н. куды‑н. [Ганна Васільеўна] заправіла пад хустку пасму сівых валасоў, і твар яе стаў суровым. Няхай. Увёў Аўдолевіч каня ў аглоблі, заправіў дугу і давай засупоньваць хамут. Брыль. // Заслаць, прыбраць. Заправіць ложак.

2. чым. Пакласці ў страву прыправу, закрасу. Антаніна Міхайлаўна засмажыла грыбы, шчодра заправіла іх смятанай. Колас. // Унесці ў глебу ўгнаенні. У калгасе ўсё дэталёва прадугледзелі, усё паставілі на службу ўраджаю: загадзя падабралі ўчасткі, багата запрасілі іх угнаеннямі, паклапаціліся пра насенне высокаўраджайных, перспектыўных сартоў. «Звязда».

3. чым і без дап. Падрыхтаваць для карыстання (машыну, прыбор і пад.), заліўшы або заклаўшы неабходнае рэчыва. Заправіць сіфон. Заправіць бак бензінам. Заправіць машыну. // Уставіць патрэбную дэталь у якую‑н. прыладу, механізм, рыхтуючы іх да работы. Заправіць бабіну ў прадзільную машыну. // Змясціць, паглыбіць што‑н. у што‑н. Заправіць насенне ў глебу.

запрага́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. запрагаць — запрэгчы.

запрага́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да запрэгчыся.

2. Зал. да запрагаць.

запрага́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да запрэгчы.

запраграмі́раваны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад запраграміраваць.