Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

засе́яць 1, ‑сею, ‑сееш, ‑сее; зак., што.

1. Заняць пасевамі які‑н. участак зямлі. Засеяць поле пшаніцай. // Пасеяць, рассеяць якую‑н. культуру. Засеяць грэчку.

2. перан. Пакрыць, усеяць сабой якую‑н. паверхню. Неба засеялі зоркі. Навуменка. Лоб Ахтана засеялі кроплі буйнага поту. Алешка.

засе́яць 2, ‑сею, ‑сееш, ‑сее; зак.

Пачаць сеяць (у 3 знач.).

засёдлываць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да засядлаць.

засёрбаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць сёрбаць.

засі́вераць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пацямнець, зашурпаціцца ад ветру (пра скуру, адкрытыя часткі цела). Рукі засівералі.

засіві́ць, ‑сіўлю, ‑сівіш, ‑сівіць; зак., што.

Разм. Забяліць, заправіць невялікай колькасцю малака. Засівіць крупнік.

засіга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Пачаць сігаць. // Хутка пайсці, накіравацца куды‑н. Я хуценька ўсхапіўся з ложка, правёў грабеньчыкам па валасах і засігаў на Пралетарскую вуліцу. Сабаленка.

засігна́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.

Пачаць сігналіць. // Прасігналіць. Шафёр засігналіў, каб людзі сышлі з дарогі. Пташнікаў.

засіласава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе.

Зак. да сіласаваць.

засілі́цца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.

Разм.

1. Трапіць у сіло. Верабей засіліўся.

2. Павесіцца. Уночы, як жонка заснула, пайшоў [Каўшыла] у клець і на новых лейцах на бэльцы пад страхою засіліўся. Гарэцкі.

засілі́ць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.

Разм.

1. Злавіць у сіло. Засіліць птушку.

2. Павесіць. — Цару і ўсім яго паслугачам гэтак насаліў, што яны жыўцом мяне з’елі б або на горкай асіне засілілі б. Сабаленка.

3. Абл. Зачэрпнуць. Махорка, нагнуўшыся, засіліў жменяй ваду і плюхнуў сабе на шчокі. Пташнікаў.