Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

замыля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., чым.

Заварушыць губамі. Малое паварушылася і старанна замыляла ружовымі вусначкамі. Кулакоўскі. Конь выцягнуў шыю, замыляў губамі і пачаў чухаць старому [гаспадару] спіну. Ляўданскі.

за́мысел, ‑слу, м.

1. Задуманы план дзеянняў; намер, задума. Творчыя замыслы. □ Пад цёмнаю навіссю панурых лясоў таяцца грозныя замыслы паўстаўшага сялянства. Колас.

2. Галоўная думка, ідэя мастацкага твора. Замысел паэмы.

замыслава́ты, ‑ая, ‑ае.

Складаны, хітры, не адразу зразумелы. Дзяцей часта асякаюць старэйшыя ў сям’і, калі яны прыстаюць з запытаннямі, то вельмі наіўнымі, то часамі занадта замыславатымі. Колас. // Вычварны, мудрагелісты. [Шурка] .. выпісвае на невялікай ледзяной сцяжынцы замыславатую фігуру. Васілевіч.

замы́сліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

Разм. Задумаць, надумаць. Антось наш дбалы, акуратны, А пры рабоце які здатны! Што ні замысліць, то ўсё зробіць. Колас.

замы́ць, ‑мыю, ‑мыеш, ‑мые; зак., што.

1. Адмыць пляму, не мыючы ўсю адзежыну. Зажыць рукаў.

2. Сапсаваць, няўмела ці занадта часта мыючы. Замыць сукенку.

3. Змыць няроўнасці на пяску, зямлі і пад. (пра цякучыя воды). Гэткі дождж — любы след замые! Савіцкі. // Занесці пяском, жвірам вусце ракі, які‑н. прадмет на дне ракі. / у безас. ужыв. Камень замыла пяском.

замыча́ць і замычэ́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

Пачаць мычаць, мычэць. // Прамычаць, прамычэць; мыкнуць. Карова яшчэ здалёк пачула гаспадара і замычала. Новікаў.

замышля́цца, ‑яецца; незак.

Зал. да замышляць.

замышля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да замысліць.

замэ́дзгаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. груб. Забрудзіць, пашарпаць. Замэдзгаць адзежу.

замэ́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Пачаць мэкаць. // Мэкнуць. Каза замэкала і .. уцякла ў катух. Лужанін.