Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пано́к, ‑нка, м.

1. Небагаты пан. [Буднік:] — Хопіць ужо вам важдацца з гэтымі хутарамі.. Ці ж мы на тое ў паноў зямлю адабралі, каб новых панкоў гадаваць. Галавач.

2. Форма ласкальнага звароту да пана. — Панок, за што? — Міхал пытае: — Што за прычына ёсць такая? Ці я па службе правініўся? Ці на мяне пан угнявіўся? Колас.

пано́птыкум, ‑а, м.

Музей, у якім выстаўлены для агляду васковыя фігуры і іншыя прадметы, цікавыя сваёй незвычайнасцю.

[Ад грэч. pan — усё і optikos — зрокавы.]

пано́с, ‑у, м.

Расстройства дзейнасці кішэчніка з частымі вадкімі экскрэментамі.

пано́шаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад панасіць (у 2, 3 знач.).

2. у знач. прым. Пацёрты ад нашэння; не новы. Паношаны капялюш. □ Шэры, парадкам паношаны гарнітур сядзеў на.. [Калеўскім] мешкавата. Хадкевіч. На другі дзень на работу ў гарком Мірэцкі прыйшоў у паляўнічых ботах, у паношанай вайсковай форме. Сабаленка.

пансіён, ‑а, м.

1. Дзяржаўная або прыватная закрытая навучальная ўстанова з інтэрнатам, у якой выхаванцы жывуць на поўным утрыманні (у дарэвалюцыйнай Расіі і ў капіталістычных краінах). // Платны інтэрнат у некаторых сярэдніх навучальных установах у дарэвалюцыйнай Расіі.

2. Невялікая гасцініца, у якой пастаяльцы забяспечваюцца харчаваннем (у дарэвалюцыйнай Расіі і ў капіталістычных краінах).

3. Утрыманне на поўным забеспячэнні. Сам.. [Няронскі] чалавек нежанаты і знаходзіцца на поўным пансіёне ў адной яўрэйскай сям’і. Сташэўскі.

[Фр. pension ад лац. pensio — плацеж, узнос, арэндная ці кватэрная плата.]

пансіёнскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пансіёна, пансіянераў, належыць пансіёну. Пансіёнскі будынак. // Звязаны з пансіёнам, з навучаннем у ім. Пансіёнскае жыццё. // Уласцівы пансіёну, такі, як у пансіёне. Пансіёнскі жаргон.

пансіяна́т, ‑а, М ‑наце, м.

1. Поўнае ўтрыманне таго, хто жыве дзе‑н. (у некаторых навучальных установах, на курортах і пад.).

2. Від гасцініцы, дзе можна атрымаць месца для начлегу, для стаянкі аўтамабіляў і пад.

[Фр. pensionnat.]

пансіяне́р, ‑а, м.

1. Навучэнец пансіёна (у 1 знач.).

2. Той, хто жыве ў пансіёне (у 2 знач.).

3. Той, хто карыстаецца пансіёнам (у 3 знач.).

[Фр. pensionnaire.]

пансіяне́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Жан. да пансіянер.

па́нскасць, ‑і, ж.

Разм. Уласцівасць панскага (у 2 знач.). Малога [паніча] добра калышы ты, набожнае яму спявай. Бо панскасць ім у скуру ўшыта — не гняві, а дагаджай. Дубоўка.