запе́нены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад запеніць.
2. у знач. прым. Пакрыты пенай ад доўгага бегу (пра каня). Запенены конь ледзь дыхае.
запе́ніцца 1, ‑ніцца; зак.
Пакрыцца пенай. Вада састоялася, запенілася і цяпер.. як зацярушаная белым макавым зернем. Пташнікаў. [Мядзведзь] запеніўся ўвесь І гарою жывой Ломіць, крышыць кусты. Бядуля.
запе́ніцца 2, ‑ніцца; зак.
Пачаць пеніцца.
запе́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
Пакрыць пенай; успеніць. Запеніць ваду.
запе́ньвацца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да запеніцца.
2. Зал. да запеньваць.
запе́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да запеніць.
запе́рхацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Папярхнуўшыся, закашляцца. — Усяго добрага! — на высокай ноце выкрыкнуў Вольф і заперхаўся. Гурскі.
запе́рхаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Пачаць перхаць.
запе́рці, ‑пру, ‑прэш, ‑прэ; ‑пром, ‑праце; пр. запёр, ‑перла і ‑пёрла; зак., каго-што.
1. Зачыніць (дзверы) на замок, засаўку і пад. Зося зачыніла дзверы, запёрла іх на закрутку і вярнулася ў хату. Гартны.
2. Змясціўшы каго‑, што‑н. куды‑н., зачыніць на замок, засаўку і пад. — Прывялі гэта нас да павятовага камісара, заперлі ў нейкі халодны склеп, у пустую адрыну. Колас. // перан. Закрыць выхад; заблакіраваць, ізаляваць. Вядзьмарка, за нешта помсцячы лапарам, хацела заперці іх у Польскай губе. М. Стральцоў. // перан. Разм. У шашачнай гульні — паставіць шашку ў становішча, з якога няможна рабіць хадоў.
3. Разм. Хутка даставіць, даімчаць куды‑н. За трыццаць капеек на нашы грошы, на сваіх харчах, кулі запрэ на сваім карку трохпудовы клунак за трыццаць кіламетраў ды яшчэ падзякуе. Маўр. // Усунуць, упакаваць куды‑н., у што‑н. Караблік жа не шлюпка, яго ў кантэйнер не запрэш. Быкаў. // перан. Саслаць, загнаць куды‑н. далёка. [Радзішчаў] так моцна пісаў, што мяне зацікавіла. Мусіць, добрую жменю солі панам падсыпаў .., што заварушыліся яны, як уюны, а Кацярына ажно ў Сібір заперла яго. Карамазаў.
запе́рціся, ‑пруся, ‑прэшся, ‑прэцца; ‑промся, ‑працеся; пр. запёрся, ‑перлася і ‑пёрлася; зак.
1. Знаходзячыся дзе‑н., замкнуць дзверы на замок, засаўку і пад.; закрыць уваход да сябе. Пік ужо раззлаваўся і, насварыўшыся на жонку, запёрся ў бакоўцы. Быкаў. // перан. Адасобіцца, адмежавацца ад навакольнага свету. Заперціся ў чатырох сценах.
2. Замкнуцца, зачыніцца. Вароты запёрліся.
3. Зак. да запірацца (у 3 знач.).
запе́сціць, ‑пешчу, ‑песціш, ‑песціць; зак., каго.
Разм. Спесціць.