Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

падаро́жніца, ‑ы, ж.

Жан. да падарожнік ​1.

падаро́жніцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да падарожжа, падарожніка ​1.

падаро́жніцтва, ‑а, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. падарожнічаць; падарожжа.

падаро́жнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Рабіць падарожжы, вандраваць. Падарожнічаць па Еўропе. □ [Сястра] не магла даўмецца, адкуль я ўзяўся ў такую непагадзь і бездарожжа. Я кажу, што падарожнічаю ў гэтых краях. Скрыган.

падаро́жны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да падарожжа, звязаны з падарожжам. Падарожныя ўражанні. Падарожныя нататкі. □ У школе Генька асабліва захапляўся падарожнай рамантыкай. Паслядовіч.

2. Які звязаны з дарогай (у 4 знач.); дарожны. Бацька добра ведаў усе дзяціныя радасці і кожны раз пакідаў у сумцы які-небудзь акрайчык ад свайго падарожнага абеду. Кірэенка. // Які знаходзіцца ў дарозе. — А падарожныя людзі ўсё аддаляліся і аддаляліся ад вёскі і хутка зусім зніклі за снежнай пеляной завеі. Лынькоў. // Які накіроўваецца ў адну дарогу, у аднолькавым напрамку з кім‑н. За вёскай Грыша падняў руку, каб спыніць падарожную машыну. Пальчэўскі.

3. у знач. наз. падаро́жны, ‑ага, м.; падаро́жная, ‑ай, ж. Падарожнік ​1. Падарожныя распраналі доўгія кажухі. Мальдзіс. Можна ў вас абсушыцца падарожнаму? — жаласліва спытаў Хведар і, мокры да ніткі, ступіў у хату. Ваданосаў.

4. Гіст. Які плаціўся за праезд на паштовых конях у Расіі ў 18–19 стст. Падарожныя грошы.

падаро́слець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Абл. Стаць з выгляду больш дарослым. [Маці] толькі цяпер заўважыла, што Вова падарослеў, падужэў. Марціновіч. [Туравец:] — За два гады .. [партызанскага жыцця], Вася, чалавек можа пасталець гадоў на дзесяць... Твайму пакаленню якраз і давялося падарослець і памужнець раней пары. Мележ.

падару́нак, ‑нка, м.

Тое, што дораць, што падорана. Сват хадзіў з рэшатам, абдзяляў гасцей цукеркамі і збіраў падарункі маладым. Васілевіч. Пасярод зямлянкі стаяў добры дубовы стол — работа рук Карпа Маеўскага, яго падарунак камандзіру і камісару. Шамякін.

падару́нкавы, ‑ая, ‑ае.

Які прызначаецца для падарунка. Падарункавы набор духоў.

падарфава́ць, ‑фую, ‑фуеш, ‑фуе; зак., што і чаго.

Разм. Наарфаваць дадаткова. Падарфаваць крыху збожжа.

падарысо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Дарысаваць усё, многае. Падарысоўваць малюнкі.