Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

патрактава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго.

Абл. Пачаставаць. Матушка ўстала, узяла папяросы, сама закурыла і гасцей патрактавала. Колас. Пэтэрле выняў з кішэні штаноў пачак цыгарэт, патрактаваў Венігера, і, пстрыкнуўшы запальнічкамі, абодва закурылі. Навуменка.

патранава́нне, ‑я, н.

Тое, што і патранат (у 3 знач.).

патранава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; незак., каго-што.

Ажыццяўляць патранат (у 3 знач.); апекаваць.

патрана́ж, ‑у, м.

1. Кніжн. уст. Апякунства з боку каго‑н.

2. Арганізаванае медыцынскае абслугоўванне хворых і дзяцей ранняга ўзросту ў дамашніх умовах.

[Фр. patronage.]

патрана́жны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да патранажу (у 2 знач.). Патранажная работа. // Які займаецца патранажам. Патранажная сястра.

патрана́т, ‑у, М ‑наце, м.

1. У Старажытным Рыме — асобая форма апёкі, якая ўстанаўлівала матэрыяльную залежнасць кліентаў (ненаўнапраўных ці бедных грамадзян) ад патронаў ​2 (у 1 знач.).

2. Апякунства наогул з боку каго‑н.

3. У СССР — выхаванне дзяцей-сірат і дзяцей, страціўшых сувязь з бацькамі, у сем’ях працоўных пад кантролем дзяржаўных органаў.

[Лац. patronatus.]

патране́са, ‑ы, ж.

1. У буржуазным грамадстве — апякунка якой‑н. дабрачыннай установы.

2. Жан. да патрон ​2 (у 2 знач.).

[Фр. patronesse.]

патранта́ш, ‑а, м.

Сумка з гнёздамі для патронаў. Янук агледзеў зброю, патранташ. Развітваючыся, ён прытуліў Раіну да грудзей: — Бывай, мне час... Танк. [Апанас Фаміч] кінуў здабычу пад ногі, выняў са ствалоў пустыя гільзы і стаў іх засоўваць у гнёзды патранташа. Ракітны.

[Ням. Patrontasche.]

патранта́шны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да патранташа. Патранташны рэмень.

патрапа́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад патрапаць.

2. у знач. прым. Які страціў свой першапачатковы выгляд, стаў брудным, паношаным ад працяглага або неахайнага карыстання. [Вадзімка] скінуў з сябе старую, патрапаную вопратку, знайшоў спраўнейшую, пашыўся. Сабаленка. На стале ляжаў вельмі патрапаны, пульхны «журнал наведванняў». Караткевіч.