Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

тумак, , м. (разм.).

Удар кулаком.

  • Надаваць тумакоў.

туман, , м.

  1. Згушчэнне дробненькіх кропелек вады або ледзяных крышталікаў у прыземных слаях атмасферы, што робіць паветра непразрыстым.

    • Над лугам слаўся густы т.
  2. Непразрыстая заслона дыму, пылу і пад.

    • Махорачны т.
  3. перан. Пра стан няяснасці, змешанасці думак, уяўленняў.

    • Т. у галаве.

|| прым. туманны, .

туманісты, (разм.).

З частымі або густымі туманамі; туманны.

  • Туманістая восень.
  • Туманістыя ночы.

|| наз. туманістасць, .

туманіцца, ; незак.

  1. Засцілацца, ахутвацца туманам.

    • Удалечыні туманіцца лес.
  2. перан. Пра вочы, погляд, памяць: пазбаўляцца здольнасці добра бачыць, разумець (разм.).

    • Галава туманіцца.

|| зак. затуманіцца, .

туманіць, ; незак.

  1. Засцілаць, рабіць нябачным што-н.

    • Дым туманіў неба.
  2. перан. Перашкаджаць добра бачыць або ясна разумець, успрымаць што-н.

    • Слёзы туманілі вочы.
    • Т. галаву.

|| зак. затуманіць, .

туманнасць, , ж.

  1. гл. туманны.

  2. Густы туман (у 1 знач.).

  3. У нашай Галактыцы: воблака разрэджаных газаў і пылу (спец.).

    • Галактычныя туманнасці.
  4. Па-за нашай Галактыкай: Зоркавая сістэма бачная як туманная плямка (спец.).

    • Пазагалактычныя туманнасці.

|| прым. туманнасны, .

туманны, .

  1. гл. туман.

  2. Ахутаны, засланы туманам.

    • Т. бераг ракі.
    • Туманная раніца.
  3. Расплыўчаты, няясны; бачны як цераз туман.

    • Вырысоўваліся туманныя сілуэты будынкаў.
  4. перан. Які мае няясны сэнс; незразумелы.

    • Туманныя разважанні.
  5. перан. Невыразны, цьмяны.

    • Туманныя вочы.
    • Т. позірк.

|| наз. туманнасць, .

туманограф, , м.

Прыбор для вымярэння шчыльнасці туману.

тумба, , ж.

  1. ж. Невысокі слупок каля дарогі або тратуара.

    • Бетонная т.
  2. ж. Падстаўка для чаго-н. у выглядзе такога слупка.

  3. ж. Круглае збудаванне для наклейвання аб’яў, афіш і пад.

    • Рэкламная т.
  4. перан., м. і ж. Пра тоўстага непаваротлівага чалавека (часцей жанчыну; разм. зневаж.

|| памянш. тумбачка, .

тумбачка, , ж.

  1. гл. тумба.

  2. Невялікі столік-шафка, які ставяць звычайна каля ложка.