Verbum

таполя, ✂, ж. і топаль, ✂, м.

Дрэва сямейства вярбовых з высокім і моцным ствалом.

|| прым. таполевы, ✂.

• Т. пух.

тарпа, ✂, ж. і торп, ✂, м.

Вялікая сцірта снапоў, саломы або сена, складзеная асобым спосабам для захоўвання пад адкрытым небам.

то​¹, злуч.

1. Ужыв. ў пачатку галоўнага сказа, каб падкрэсліць яго сувязь з папярэднім даданым умоўным сказам.

   • Калі не будзе дажджу, то пойдзем па грыбы.

2. раздзяляльны. Ужыв. для сувязі членаў сказа і сказаў пры пералічэнні падзей, з’яў, прадметаў з пераменным чаргаваннем.

   • То тут, то там чуліся галасы.
   • Шум то сціхаў, то ўзмацняўся.

3. раздзяляльны, які паўтараецца, з адмоўем «не» або з часціцай «ці». Ужыв. для выражэння проціпастаўлення з адценнем няпэўнасці, сумнення або меркавання, развагі (разм.).

   • Не то лодка, не то човен.

то​²

Ужыв. у сказах пры вылучэнні, падкрэсліванні слова, да якога адносіцца.

• Наступіў красавік, а надвор’е-то халоднае.

тога, ✂, ж.

У старажытных рымлян: верхняе мужчынскае адзенне, род мантыі, звычайна з белай шэрсці.

◊

• Убірацца ў тогу каго-чаго (кніжн.) — спрабаваць выдаць сябе за каго-н. або заваяваць сабе якую-н. рэпутацыю, не маючы на гэта дастатковых падстаў.

тоеснасць, ✂, ж.

1. Поўнае падабенства, супадзенне.

   • Т. поглядаў.

2. У матэматыцы: роўнасць, справядлівая пры любых лікавых значэннях велічынь, што ў яе ўваходзяць.

|| прым. тоесны, ✂.

тоесны, ✂.

1. гл. тоеснасць.

2. Зусім падобны, аднолькавы, такі ж.

   • Тоесныя з’явы.

той, займ.

1. Паказвае на што-н. аддаленае ў прасторы ці часе, не гэты.

   • Той лес.
   • На тым тыдні.

2. Паказвае на прадмет ці асобу, што вылучаюцца з ліку іншых.

   • Вазьмі кніжку тую, якую яшчэ не чытаў.

3. Паказвае на які-н. прадмет, асобу, пра якія гаварылася раней.

   • Прыйшла тая жанчына, якую мы чакалі.

4. Паказвае на вядомую ўжо асобу ці прадмет.

   • Добры скрыпач быў т. Мікола.

5. Іменна ён, не іншы, гэты ж самы (звычайна ў спалучэннях «той жа», «той самы», «той жа самы»).

   • Ехалі ў тым жа вагоне.

6. у знач. наз. Паказвае на якія-н. акалічнасці, падзеі, дзеянні і пад., пра якія ўжо ішла размова.

   • Яны выканалі і маю норму, а я таму і рады.

7. Уваходзіць у састаў:

   • а) складаных злучнікаў: «дзякуючы таму што», «з прычыны таго што», «для таго што», «да тых пор пакуль», «за тое што» «у той час як», «нягледзячы на тое што», «пасля таго калі» і інш.;
   • б) словазлучэнняў, звычайна пабочнага характару, якія звязваюць розныя часткі выказвання: «апрача таго», «акрамя таго», «разам з тым», «між тым» і інш.

ток​¹, ✂, м.

1. Рух электрычнага зараду ў правадніку; электрычная энергія.

   • Токі высокай частаты.

2. звычайна мн. Пра нервовую энергію чалавека, якая ўспрымаецца іншымі людзьмі; нервовае напружанне, узбуджэнне.

ток​², ✂, м.

1. Спецыяльны будынак для складання, абмалоту і ачысткі збожжа; гумно.

   • Ток будавалі далёка ад хаты.

2. Пляцоўка для абмалоту збожжа.

   • Збожжа на таку малацілі цапамі.