Verbum

меса, ✂, ж.

1. У каталіцкай царкве; літургія.

   • Скончылася м.

2. Музычны харавы твор на тэкст гэтага набажэнства, звычайна з суправаджэннем аргана і аркестра.

   • М. Ліста.

месія, ✂, м. (кніжн.).

Пасланец бога, які павінен прыйсці на зямлю і выратаваць род чалавечы ад зла і пакут.

|| прым. месіянскі, ✂.

месніцтва, ✂, н.

1. У сярэдневяковай Русі: парадак замяшчэння дзяржаўных пасад у залежнасці ад знатнасці роду і ступені важнасці пасад.

2. Абарона толькі сваіх вузкамесных інтарэсаў на шкоду агульнай справе.

   • Праяўляць м.

|| прым. месніцкі, ✂.

месны:

• месны склон — склон, які адказвае на пытанне аб кім-чым?

месца, ✂, н.

1. Прастора, якая занята або можа быць занята кім-, чым-н., дзе што-н. адбываецца або размяшчаецца.

   • Перасоўваць з месца на месца.
   • Рабочае м.
   • Не знаходзіць (сабе) месца (перан. быць у стане крайняй трывогі).
   • Ні з месца! (не рухацца!).
   • Душа не на месцы (перан. пра адчуванне трывогі, непакою).
   • Паставіць каго-н. на сваё месца (перан. збіць пыху з каго-н., зрабіць рэзкую заўвагу каму-н. пра нясціплыя паводзіны).

2. Участак на зямной паверхні, мясцовасць.

   • Маляўнічае м.

3. Становішча, якое займае хто-н. (у спорце, грамадскім жыцці, навуцы і пад.).

   • Заняць першае м. ў спаборніцтве.

4. Служба, работа, пасада.

   • Вакантнае м.

5. Урывак, частка літаратурнага, мастацкага або музычнага твора.

   • Самае цікавае м. ў рамане.

6. Адзін прадмет багажу.

   • Здаць у багаж тры месцы.

◊

• Балючае месца — пра тое, што ўвесь час хвалюе, мучыць.

• Да месца — якраз калі трэба, дарэчы.

• На месцы — там, дзе што-н. адбылося ці будзе адбывацца.

• Пустое месца (разм. неадабр.) — пра чалавека, які не дае карысці.

• Таптацца на месцы (разм. неадабр.) — не рухацца наперад.

• Цёплае месца (разм.) — аб даходнай службе.

|| памянш. месцейка, ✂.

месца...

Першая частка складаных слоў са знач. які мае адносіны да месца (у 1 знач.), напр. месцажыхарства, месцазнаходжанне, месцапражыванне, месцаразмяшчэнне.

месцажыхарства, ✂, н. (афіц.).

Месца, дзе хто-н. пастаянна жыве.

месцазнаходжанне, ✂, н. (афіц.).

Месца, дзе хто-н. знаходзіцца.

месцамі, ✂ і месцам, прысл.

У некаторых месцах, дзе-нідзе.

• Дарога м. няроўная.

месцанараджэнне, ✂, н.

Месца, дзе нарадзіўся хто-н.; радзіма каго-н.

• М. Цішкі Гартнага.