Verbum

узус, ✂, м. (кніжн.).

Тое, што прынята, што стала звычайным, звычка.

• Моўны у. (ужыванне слоў, форм, што замацавалася ў мове).

|| прым. узуальны, ✂.

узысці, ✂; зак.

1. Ідучы, падняцца наверх.

   • У. на ўзгорак.
   • У. на другі паверх.

2. Ступіць, уз’ехаць на паверхню чаго-н. або ўвайсці, уехаць куды-н.

   • У. на кладку.
   • Поезд узышоў на мост.
   • У. на двор.

3. Пра нябесныя свяцілы: узняцца над гарызонтам.

   • Сонца ўзышло.

4. Праросшы, паказацца на паверхні глебы (пра пасеянае).

   • Лубін густа ўзышоў.

|| незак. узыходзіць, ✂ і усходзіць, ✂.

|| наз. узыход, ✂ і узыходжанне, ✂.

узыходзіць, ✂; незак.

1. гл. узысці.

2. Весці свой пачатак, паходжанне ад чаго-н.

   • Сучасны беларускі алфавіт узыходзіць да стараславянскай азбукі.

узычыць, ✂; зак. (разм.).

Тое, што і удружыць.

уз’юрыцца, ✂; зак. (разм.).

Стаць узбуджаным, гуллівым.

уз’юшаны, ✂ (разм.).

Вельмі разгневаны, раз’юшаны.

|| наз. уз’юшанасць, ✂.

уз’юшыцца, ✂; зак. (разм.).

Вельмі разгневацца, раззлавацца.

|| наз. уз’юшэнне, ✂.

уз’яднацца, ✂; зак. (афіц. высок.)

Аб’яднацца зноў.

|| незак. уз’ядноўвацца, ✂.

|| наз. уз’яднанне, ✂.

уз’яднаць, ✂; зак. (афіц. высок.)

Аб’яднаць зноў.

|| незак. уз’ядноўваць, ✂.

|| наз. уз’яднанне, ✂.

узяць, ✂; зак.

1. гл. браць.

2. Арыштаваць (разм.).

3. Ужыв. ў спалучэнні са злучнікамі «ды» і «дый» або «ды і» і іншым дзеясловам пры абазначэнні нечаканага, раптоўнага дзеяння (разм.).

   • А я вазьму ды (дый) скажу.
   • Узяў ды і кінуў усё тут.
   • У. і (ды, дый) паехаць.

4. звычайна ў спалучэнні з «хоць», «хоць бы» ўжыв. пры прапанове звярнуць на што-н. увагу (разм.).

   • Вазьміце (або ўзяць) хоць бы гэты выпадак.